XIX Kongres Akademii po Dyplomie WETERYNARIA już 15-16.03.2025 r. w Warszawie! Sprawdź program kongresu >
Prawo, pieniądze, psychologia
Konsolidacja (korporatyzacja) rynku usług weterynaryjnych – aspekty ekonomiczne
lek. wet. Andrzej Lisowski
Od momentu kiedy polska branża usług weterynaryjnych została sprywatyzowana (nastąpiła deregulacja rynku usług weterynaryjnych w sposób dość kuriozalny – na mocy listu intencyjnego ministra Jacka Ambroziaka) rozpoczął się pewien normalny (choć spóźniony) cykl życia branży na wolnym rynku. Początkowo pojawili się monopoliści na bazie sprywatyzowanych ZLZ-ów. Ten 100% udział w rynku lokalnym szybko jednak malał, gdyż pojawiali się nowi konkurenci. Zaistniała specyficzna struktura rynkowa, jaką jest polipol (w odróżnieniu od monopolu czy oligopolu), w której występuje wielu małych usługodawców oraz wielu małych usługobiorców.
Wbrew pozorom duża liczba małych ZLZ-ów, ze względu na ich relatywnie niewielki potencjał finansowy, kadrowy i usługowy, nie jest czynnikiem sprzyjającym rozwojowi przedsiębiorstw. Sprawia to, że konkurencja między tymi usługodawcami jest „niemrawa”, sprowadzająca się najczęściej do konkurowania cenami usług. Taka sytuacja spowodowana jest małą liczbą zdecydowanych innowatorów. Z upływem czasu poszczególne ZLZ-y umacniały się i zwiększały swój udział w rynku. Po wielu latach wyłonili się lokalni liderzy. Z czasem także sytuacja ekonomiczna społeczeństwa (w tym klientów ZLZ-ów) uległa zdecydowanej poprawie. Spowodowało to, że na polskim rynku pojawili się pierwsi inwestorzy gotowi kupić zakłady lecznicze dla zwierząt. Po 39 latach światowa ekonomia zapukała do drzwi polskich ZLZ-ów.
W tzw. cyklu życia konsolidacji branży nazywa się to otwarciem. W Polsce proces ten jest spóźniony o mniej więcej 30 lat ze względu na wcześniejsze uwarunkowania ustrojowe i ekonomiczne.
Aby przybliżyć aspekty ekonomiczne procesu konsolidacji rynku usług weterynaryjnych na świecie, ostatnio zauważalnego także w Polsce, należy wyjaśnić kilka zagadnień teoretycznych, czyli odpowiedzieć na pytanie dlaczego postępuje i będzie postępowała konsolidacja branży usług weterynaryjnych?
Na konsolidowanym rynku spotykają się przedsiębiorcy (właściciele zakładów leczniczych dla zwierząt) i inwestorzy. Wśród inwestorów można wyróżnić zarówno globalne firmy (korporacje), które dywersyfikują swoje źródła dochodów, jak i fundusze private equity, inwestujące prywatne środki w firmy nienotowane na giełdzie i niepodlegające specjalnym regulacjom rynku publicznego.
Prowadzenie zakładu leczniczego dla zwierząt jest takim samym biznesem jak każdy inny i podlega takim samym uwarunkowaniom ekonomicznym jak inne branże. W gospodarce rynkowej naczelnym zadaniem każdej firmy jest wzrost zamożności właściciela/wartości budowanej firmy, czyli trwałe generowanie zysku (nadwyżka przychodów nad kosztami). Każda powstająca firma ma pięć etapów swojego rozwoju.