W pracy przedstawiono wybrane zmiany anatomopatologiczne sugerujące występowanie chorób pasożytniczych i bakteryjnych u zwierząt łownych, których tusze wprowadzane są do obrotu konsumenckiego. Ocena narządów wewnętrznych oraz niektórych fragmentów tuszy bezpośrednio po odstrzale ma kluczowe znaczenie dla dalszego postępowania z tuszą. Umiejętność oceny tych zmian pozwala na podjęcie decyzji o możliwości wprowadzania na rynek takich tusz lub ich eliminacji. Stąd też dość istotnym elementem jest przekazanie podstawowej wiedzy z tego zakresu myśliwym, którzy jako pierwsi mają kontakt z tuszą, a przede wszystkim z narządami wewnętrznymi podczas patroszenia zwierząt bezpośrednio w łowisku, poprzez system odpowiednich szkoleń. Trafne diagnozowanie przeprowadzane przez myśliwych na początkowym etapie postępowania oraz późniejsza ewentualna weryfikacja przez lekarzy weterynarii ma istotne znaczenie z punktu widzenia jakości dziczyzny i bezpieczeństwa dla konsumenta końcowego.

Wstęp

Zwierzęta dzikie żyjące w zróżnicowanych środowiskach bytowania narażone są na działanie wielu bodźców egzogenicznych i endogenicznych, które przyczyniają się do występowania zróżnicowanych zaburzeń, chorób, a nawet mogą prowadzić do zejść śmiertelnych. Wśród czynników egzogennych wywierających wpływ na kondycję zwierząt i ich stan zdrowotny wyróżnić można czynniki naturalne oraz te pochodzenia antropogenicznego. W ostatnich latach mamy do czynienia z sukcesywnie zwiększającą się liczebnością wielu gatunków zwierząt określanych wspólnym mianem jako łowne, co sprawia, że podaż ich mięsa również się zwiększa. W wielu krajach dziczyzna staje się atrakcyjnym mięsem konsumpcyjnym, głównie ze względu na jej walory dietetyczne i prozdrowotne. Wprowadzanie na rynek mięsa zwierząt łownych, powszechnie nazywanego dziczyzną, stwarza jednak możliwości zagrożeń epidemiologicznych, ponieważ wiele chorób występujących u zwierzyny ma charakter zoonotyczny (15-17, 20, 26).

Terminem „zoonozy” określa się choroby przenoszone na człowieka ze zwierząt, zarówno dzikich, jak i domowych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – World Health Organization) zaleca, aby termin ten stosować w odniesieniu do wszystkich przypadków, w których kręgowce są niezbędne do przetrwania czynników zakaźnych w środowisku, a ludzie stają się ich przypadkowymi gospodarzami (13). Warto podkreślić, że możliwości przenoszenia się zoonoz na człowieka nie są związane wyłącznie ze spożywaniem dziczyzny. Szacuje się, że około 60% wszystkich ludzkich chorób zakaźnych wywoływanych jest przez zarazki zaadaptowane do zwierząt dzikich lub domowych. Enzootycznie występujące choroby zwierząt stanowią w skali roku przyczynę około miliarda zachorowań wśród ludzi, a liczba zgonów z tego powodu sięga milionów. Dodatkowo niemal każdego roku pojawiają się nowo zdiagnozowane jednostki chorobowe, których rezerwuarem lub przenosicielem są zwierzęta (19).