Małe zwierzęta
Rola bakteryjnych biofilmów w chorobach zwierząt
prof. zw. dr hab. mgr Zdzisław Gliński
prof. zw. dr hab. Krzysztof Kostro
Zasiedlenie organizmu przez drobnoustroje, które zaczyna się zaraz po urodzeniu, i związane z nim stałe lub okresowe nosicielstwo, dzięki sprawności układu odpornościowego z reguły nie prowadzi do rozwoju stanów patologicznych. Pojawienie się luk w miejscowym i ogólnym systemie obronnym, będące następstwem działania czynników wewnątrzustrojowych lub urazów, stresorów, zakażeń, substancji o właściwościach immunosupresyjnych, może naruszyć równowagę biologiczną mikroflory organizmu zwierzęcia oraz człowieka i spowodować przesunięcie z saprofityzmu i(lub) symbiozy w stronę działania patogennego i wywołania choroby.
Summary
Role of bacterial biofilms in animal diseases
Most bacteria form communities (biofilms) that grow inside a matrix of exopolysaccharides and remain attached to surfaces of living tissues. They can evade the phagocytic cells of the immune system. The microorganisms forming a biofilm induce multilevel resistance mechanisms that protect the cells against antibacterial substances. Biofilms are involved in such conditions as plaque formation, gingivitis, pneumonia, myocarditis, orchitis, epididymitis, mastitis, abortion, otitis, conjunctivitis, polyarthritis and septicemia in domestic animals. The transition from acute to chronic bacterial infection is frequently associated with biofilm formation. This article also discusses the stages of biofilm formation and the detection and eradication of biofilms.
Key words: bacterial biofilm, formation, role in diseases, resistance to antibiotics
Żywy organizm zwierzęcia stanowi unikalne środowisko dla kolonizacji bakteryjnej dzięki kontaktom przewodu pokarmowego z wodą oraz pożywieniem, zanieczyszczonymi przez drobnoustroje, w tym chorobotwórcze. Układ oddechowy i powłoka ciała, w mniejszym zakresie układ moczowo-płciowy, są stale narażone na zakażenie zarówno przez mikroorganizmy bytujące w środowisku, jak i związane ze zwierzętami oraz człowiekiem, podczas kontaktów bezpośrednich i za pośrednictwem środowiska.
W warunkach fizjologicznych oportunistyczna mikroflora organizmu przy odpowiednich warunkach zoohigienicznych, żywieniu oraz eksploatacji nie działa szkodliwie. Cechuje się przy tym zdolnością do zmian i do adaptacji w zmieniających się warunkach panujących w organizmie i w środowisku. Część tej mikroflory może zmieniać się w zależności od rodzaju pokarmu i stanu odporności, ale część nie ulega większym zmianom.
Struktura biofilmu bakteryjnego
Bakterie zasiedlające organizm mają kilka unikalnych właściwości. Jedną z nich jest zdolność do adherencji i kongregacji, a w efekcie do tworzenia biofilmów bakteryjnych (bakteryjnych błon biologicznych) na powierzchniach biologicznych oraz abioty...