Duże zwierzęta
Nawracająca choroba obturacyjna dróg oddechowych koni – wciąż wiele niewiadomych
lek. wet. Olga Witkowska-Piłaszewicz1,2
dr hab. Anna Cywińska1
Choroby dolnych dróg oddechowych są drugą w kolejności – zaraz po urazach układu mięśniowo-szkieletowego – najczęstszą przyczyną wykluczenia koni z zawodów i treningu (85). Stanowią jeden z największych problemów w medycynie weterynaryjnej tego gatunku, szczególnie w centralnej Europie. Nawracająca choroba obturacyjna dróg oddechowych koni (RAO – recurrent airway obstruction, heaves) jest przewlekłym, aseptycznym zapaleniem, przebiegającym z utrudnieniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Wcześniej używano nazwy przewlekła obturacyjna (zaporowa) choroba płuc (COPD – chronic obturatory pulmonary disease). Różnicuje się ją z chorobą zapalną dróg oddechowych (IAD – Inflammatory Airway Disease), która występuje przede wszystkim u koni młodych, a jej przebieg jest łagodniejszy niż RAO.
SUMMARY
Recurrent airway obstruction in horses – still many unknowns
Recurrent airway obstruction (RAO) is a widely recognized airway disorder in horses, characterized by hypersensitivity-mediated neutrophilic airway inflammation and lower airway obstruction. The development of RAO and its clinical appearance requires both individual horse susceptibility and exposure to inciting organic dust-associated agents. Drug therapy consists of anti-inflammatory medication and bronchodilators. Optimizing the environment is necessary. Although the disease is well known, many aspects of RAO remain unclear.
Key words: RAO, COPD, horses, dust, equine asthma syndrome
Obecnie American College of Veterinary Medicine (ACVIM) zaproponował kolejną zmianę nazewnictwa. Zasugerowano używanie terminu „zespół astmy koni”, który obejmuje zarówno łagodną formę astmy (nowe nazewnictwo dla IAD), jak i astmę stopnia umiarkowanego do ciężkiego (nowe nazewnictwo dla RAO), oraz określono typowe cechy dla poszczególnych form (tab. I) (19). Nowa klasyfikacja podkreśla, że konie z podobnymi objawami klinicznymi mogą różnić się stopniem zaawansowania choroby. Nie powinno to być jednak uważane za równoznaczne z rozwojem choroby, ponieważ z biegiem czasu IAD nie musi przekształcić się w RAO.
RAO jest jedną z najdłużej znanych chorób koni na świecie, aczkolwiek etiologia i patogeneza nadal nie są jasne. Uważa się, że w północnej Anglii choruje od 7 do 20% koni (59), głównie w średnim wieku (70), ponieważ układ immunologiczny staje się wtedy najbardziej efektywny i może reagować zbyt intensywnie na różne czynniki wyzwalające, np. pleśnie, cząstki kurzu, które zawsze znajdują się w sianie, owsie i słomie. Z tego powodu uznaje się, że RAO jest wynikiem udomowienia koni. W przebiegu choroby dochodzi do napływu neutrofili do dróg oddechowych (24, 91, 31, 100), znacznego gromadzenia się w nich śluzu, skurczu oskrzeli (98) i ich nadreaktywności (23) oraz przebudowy ściany dróg oddechowych (47, 48).
