BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Zwierzęta egzotyczne
Pozapalne zaparcie jaj u kameleona jemeńskiego – postępowanie chirurgiczne
lek. wet. Kacper Stanicki
W przypadku samic gadów często spotykamy się z zaburzeniami dotyczącymi układu rozrodczego. Najczęściej jest to zatrzymanie kul żółtkowych (follicular stasis, zaparcie przedowulacyjne) lub zaparcie poowulacyjne (zatrzymanie jaj). Poniżej opisano ten drugi przypadek – zaparcie dojrzałych jaj. Z pozoru jest to sytuacja zarówno łatwiejsza do rozpoznania, jak i mniej inwazyjna w leczeniu aniżeli zaparcie przedowulacyjne. Jak możemy jednak przekonać się na podstawie opisywanego przypadku, jest to prostota pozorna, a błędy w rozpoznaniu oraz brak odpowiedniej obserwacji ze strony właściciela mogą być tragiczne w skutkach.
SUMMARY
Postinflammatory egg stasis in veiled chameleon – surgical procedure
Post-ovulatory egg stasis along with follicular stasis are common pathologies in female reptiles. Despite many pharmacological treatments, life-saving surgery is very often necessary. We use a clinical case of egg stasis in a veiled chameleon to examine all aspects of this, sometimes challenging, pathology from examination to diagnosis to surgical procedure.
Key words: veiled chameleon, post ovulatory egg stasis, reptile surgery and anaesthesiology, dystocia
Samica kameleona jemeńskiego (Chamaeleo calyptratus) w wieku 1,5 roku trafiła do lecznicy z objawami odwodnienia i ogólnego osłabienia. Tydzień wcześniej zniosła około 16 jaj. Kameleony – jak wiele gadów składających większą liczbę jaj – robią to w mniejszych partiach. Jaja pozostałe w jajowodach pozornie nie powinny więc świadczyć o zaparciu. Do zatrzymania jaj może dojść z przyczyn środowiskowych (brak miejsca lęgowego, nieodpowiednie warunki temperaturowe itd.) oraz fizjopatologicznych (zbyt duża wielkość jaj, zaklinowania, zmiany zapalne lub nowotworowe, niedobory pokarmowe).
Kondycja zwierzęcia była na tyle słaba, że pozostawienie pacjenta bez interwencji mogłoby skończyć się śmiercią. Zwierzę od kilku dni nie przyjmowało pokarmu oraz nie piło. Doprowadziło to do silnego odwodnienia (zapadnięte gałki oczne) oraz ogólnego osłabienia (słaby chwyt kończyn, pokładanie się). Zabieg chirurgiczny u tak osłabionego zwierzęcia związany jest z dużym ryzykiem, więc najczęściej próbuje się ustabilizować stan pacjenta oraz wspomóc zniesienie jaj poprzez podanie preparatu wapniowego (np. glukonian wapnia w dawce do 100 mg/kg podany i.m.), ewentualnie też oksytocyny (zazwyczaj stosowana jest dawka do 10 IU/kg, podana domięśniowo lub do jamy ciała). W takiej sytuacji musimy być jednak pewni, że nie istnieją inne przeszkody uniemożliwiające złożenie jaj.