04/04/2023
Jednym z głównych czynników ryzyka stłuszczenia wątroby u ludzi i różnych gatunków zwierząt jest otyłość. Wydaje się jednak, że stłuszczenie wątroby u tyjących koni rozwija się później niż u ludzi. Wskazują na to badania, w których kuce szetlandzkie i konie gorącokrwiste otrzymywały przez dwa lata dwa razy więcej energii, niż wynikało z ich zapotrzebowania. W zdecydowanej większości przypadków nie stwierdzono istotnych zmian w zawartości tłuszczu w wątrobie, mimo dużego wzrostu masy ciała, która zwiększyła się średnio o 30 i 17%.
W porównaniu z końmi kuce są bardziej narażone na gromadzenie się tłuszczu w wątrobie we wczesnych etapach rozwoju otyłości. U niektórych kuców nastąpił znaczny wzrost zawartości tłuszczu w wątrobie. U kuców wykryto też wzrost zawartości niezestryfikowanych kwasów tłuszczowych we krwi. Nie odnotowano go natomiast u koni. Kuce są bardziej podatne na zaburzenia metaboliczne towarzyszące otyłości. Niewykluczone, że są również bardziej narażone na stłuszczenie wątroby w przypadku długotrwałego pobierania nadmiernych ilości energii (22).
Amerykańscy naukowcy udokumentowali przypadki ciężkiej hipertriglicerydemii u koni i kuców z chorobami endokrynologicznymi. Stłuszczenie wątroby wystąpiło u dwóch spośród siedmiu osobników (6).
Nadmierne ilości tłuszczu mogą gromadzić się także w wątrobach ptaków. Nieprawidłowe żywienie może doprowadzić do stłuszczenia wątroby u ptaków ozdobnych. Przypuszcza się, że lipidoza wątrobowa indyków, która powoduje nagłe upadki i może przyczynić się do znacznego wzrostu śmiertelności, może mieć podłoże żywieniowe, metaboliczne i/lub zakaźne. Nie bez znaczenia są też czynniki genetyczne i środowiskowe.
Żywienie przymusowe wywołuje stłuszczenie wątroby u kaczek i gęsi. Nagromadzenie się dużych ilości tłuszczu w wątrobach tych ptaków skutkuje znacznym zwiększeniem masy tego narządu. Gromadzenie się tłuszczu w wątrobach ptaków migrujących jest zaś procesem naturalnym. Tłuszcz stanowi bowiem źródło energii w trakcie długiego lotu. Zaburzenia odkładania się tłuszczu w wątrobach kurcząt mają związek z zespołem tłuszczowego zwyrodnienia wątroby i nerek. U kur niosek występuje zaś zespół tłuszczowo-krwotoczny wątroby (15).
Stłuszczenie wątroby jest często rozpoznawaną chorobą wątroby u kotów, zwłaszcza tych z nadwagą i otyłych. Stłuszczenie wątroby może doprowadzić do śmierci kota. Zazwyczaj jest ono konsekwencją braku apetytu wywołanego inną chorobą. Nawet krótkotrwały brak pokarmu może przyczynić się do rozwoju stłuszczenia wątroby u kotów. Stłuszczenie wątroby jest częstym problemem zdrowotnym również u wysoko wydajnych krów mlecznych. Zazwyczaj ma związek z ujemnym bilansem energetycznym we wczesnej laktacji. Najbardziej narażone są krowy zatuczone przed laktacją. Stłuszczenie wątroby pogarsza stan zdrowia krów i zaburza rozród. Może też doprowadzić do zmniejszenia pobrania paszy i obniżenia wydajności mlecznej. Nieprawidłowe żywienie może być przyczyną stłuszczenia wątroby również u ptaków. Wydaje się, że problem ten ma mniejsze znaczenie w przypadku psów i koni.
Ryc. 1 – Ivan-balvan/gettyimages.com, ryc. 2 – H. Zientek
