Choroba nowotworowa to jedna z najczęstszych przyczyn śmierci zwierząt towarzyszących we współczesnym świecie. Ocenia się, że umiera na nią blisko 30% wszystkich psów i kotów. Odpowiednia dieta jest ważna nie tylko w profilaktyce nowotworów, ale także w przeciwdziałaniu niektórym negatywnym skutkom choroby, takim jak wyniszczenie nowotworowe (kacheksja nowotworowa).

Wyniszczenie nowotworowe

Termin „wyniszczenie nowotworowe” oznacza szczególny rodzaj niedożywienia spotykany u większości psów i kotów chorych przede wszystkim na nowotwory złośliwe, zwłaszcza w zaawansowanym stadium choroby. Wraz z postępującą utratą masy mięśniowej obserwuje się ogólne pogarszanie kondycji, łaknienia, a stan pacjenta nie ulega poprawie pomimo zwiększenia liczby przyjmowanych kalorii (1). Niedobory białkowo-energetyczne towarzyszące chorobie są konsekwencją zaburzeń metabolicznych i hormonalnych prowadzących do drastycznego zmniejszenia ilości pobieranego pokarmu (1, 2). W związku z intensywnymi podziałami komórek nowotworowych wzrasta ich spoczynkowe zapotrzebowanie energetyczne. Gdy energia dostarczana z pożywieniem nie pokrywa tego zapotrzebowania, to – w przeciwieństwie do prostego głodzenia u zdrowych zwierząt – w pierwszej kolejności następuje mobilizacja białek, a dopiero później tkanki tłuszczowej jako źródeł energii (3).

Wydaje się, że wyniszczenie nowotworowe dotyczy w większym stopniu kotów niż psów (4). W badaniach przeprowadzonych przez Baeza i wsp. (2007) w grupie kotów z nowotworem ubytek masy mięśniowej w trakcie choroby stwierdzono u ponad 90% zwierząt, a ubytek tkanki tłuszczowej podskórnej – u 60% (5). Ponadto koty z BCS (ang. body condition score – wskaźnik masy ciała) > 5 miały ponad 5-krotnie dłuższy czas przeżycia (16,7 miesiąca) niż koty wychudzone. W analogicznym badaniu przeprowadzonym na psach znaczący spadek masy mięśni obserwowano u 35% zwierząt, chociaż tylko u 4% kondycję oceniono na < 3 w 9-stopniowej skali (4). Ustalono, że u psów z chłoniakiem występowanie zespołu kacheksja–anoreksja w momencie rozpoznania koreluje z istotnie krótszym czasem przeżycia w porównaniu z psami o prawidłowej masie ciała (6). Z badań na ludziach wynika, że pacjenci z sarkopenią nowotworową są bardziej podatni na toksyczne działanie chemioterapeutyków (7, 8).

Wykorzystanie energii przez nowotwór

Chorobę nowotworową należy postrzegać nie tylko jako nadmierną proliferację komórek, ale także jako zaburzenie ich bioenergetyki i metabolizmu. Odmienny metabolizm komórek nowotworowych jest bezpośrednim następstwem aktywacji onkogenów i utraty fu...