Temat numeru: geriatria
Ocena rutynowego badania neurologicznego starszych koni
lek. wet. Martyna Puchalska1
dr n. wet. Andrzej Bereznowski2
dr hab. Krzysztof Anusz1
lek. wet. Blanka Orłowska1
dr n. wet. Przemysław Dziekan3
lek. wet. Mateusz Hecold2
Choroby neurologiczne koni w podeszłym wieku są zwykle powodowane przez te same czynniki co u młodych zwierząt, ale dłuższy czas życia zwierzęcia sprzyja wystąpieniu zaburzeń. Zdarzają się jednak wyjątki od tej reguły. Spośród nich na szczególną uwagę zasługują zaburzenia rozwojowe, np. martwica chrzęstno-kostna (osteochondroza), które przez dłuższy czas mogą nie powodować objawów, a ujawniają się dopiero u starszych zwierząt.
SUMMARY
Assessment of findings of routine neurological examination in older horses
The correct interpretation of the results of neurological examination of older horses is problematic. Older animals often present neurological abnormalities associated with aging, including changes in mental status, reflexes, balance and strength, which are considered normal. Therefore, in order to avoid mistakes in diagnosing neurological deficits, the standards adopted for the tests used in neurological examination of horses should be extended to include standards for older animals. This article presents the most common problems that may be encountered during the neurological examination of older horses.
Key words: older horses, neurological examination
W neurologii koni w podeszłym wieku problemem może okazać się właściwa interpretacja wyników uzyskanych podczas rutynowego badania neurologicznego. To, co uważane jest za nieprawidłowe u młodych koni, może być prawidłowe dla zwierząt starszych, dlatego trzeba uwzględniać normy dla starszych zwierząt. U pacjentów geriatrycznych mogą również występować zmiany neurologiczne związane z procesem starzenia się, do których zalicza się przede wszystkim zmiany dotyczące stanu psychicznego, odruchów, równowagi i siły (4).
Zaawansowane objawy neurologiczne są równie dobrze widoczne u koni starszych, jak i u młodych. Natomiast objawy o lekkim i średnim nasileniu, często stwierdzane u koni w podeszłym wieku, niejednokrotnie mają związek z procesem starzenia się (np. związane z wiekiem osłabienie czynności nerwowo-mięśniowych, zapalenie kości i stawów) i czasem bywają błędnie rozpoznawane jako objawy deficytów neurologicznych. Wraz z wiekiem większość koni staje się spokojniejsza, są mniej pobudliwe, wykazują mniejszą zdolność uwagi oraz mniejszą wrażliwość na środowisko. Ogólnie przyjmuje się, że osłabiona odpowiedź na wszelkiego rodzaju bodźce, jak np. pchanie, pociąganie lub szturchanie, jest normą dla koni w podeszłym wieku. U starszych koni większość odruchów ulega spowolnieniu, co ma związek ze zwyrodnieniem neuroaksonalnym, nagromadzeniem degeneracyjnych ciałek aksonalnych i zmniejszonym przepływem substancji odżywczych do aksonów. Zjawisko to nie postępuje równocześnie i zazwyczaj jest niejednorodne. Spowolnione odruchy – źreniczny, na zagrożenie lub skórny – dopóki występują obustronnie, nie powinny być uważane za nieprawidłowość. Wraz z wiekiem zwiększa się również ryzyko wystąpienia choroby motoneuronu obwodowego (zwyrodnienie neuronów motorycznych w mózgu i rdzeniu kręgowym), przy czym najczęściej zapadają na nią konie w wieku około 15 lat.
