Wykorzystywanie zwierząt kręgowych do celów doświadczalnych i naukowych jest regulowane Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE oraz krajową ustawą o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych z dnia 15 stycznia 2015 r. Regulacje prawne określają, w jaki sposób zwierzęta mogą być hodowane, utrzymywane, transportowane oraz wykorzystywane do badań. W zapisach tych określone są również wymagania dotyczące odpowiedniej opieki weterynaryjnej.

Lekarz weterynarii w badaniach na zwierzętach

Zwierzęta wykorzystywane do badań naukowych muszą być objęte opieką weterynaryjną, a instytucje naukowe uprawnione do hodowania i użytkowania zwierząt mają obowiązek zatrudnienia lekarza weterynarii. Badania naukowe prowadzone z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych stanowią dla lekarzy weterynarii specjalistyczną ścieżkę kariery, w ramach której lekarze mają możliwość nawiązania współpracy z naukowcami, personelem technicznym zajmującym się codzienną opieką nad zwierzętami oraz członkami lokalnych i krajowych komisji etycznych. Rolą lekarzy weterynarii zajmujących się zwierzętami doświadczalnymi jest wyznaczenie granicy pomiędzy humanitarnym wykorzystywaniem zwierząt w badaniach a możliwością osiągania postępu wiedzy naukowej i medycznej. Lekarz weterynarii jest obowiązkowym członkiem personelu zwierzętarni, a posiadana wiedza medyczna oraz kompetencje umożliwiają mu objęcie następujących stanowisk:

1. Kierownik zwierzętarni – odpowiedzialny za:

• zarządzanie pracą zwierzętarni oraz współpracę z badaczami
• zapewnienie odpowiednich warunków utrzymywania i dobrostanu zwierząt
• prowadzenie ewidencji zwierząt doświadczalnych oraz dokumentacji związanej z prowadzonymi badaniami
• koordynację działań dotyczących prowadzenia linii hodowlanych, w tym transgenicznych
• ustalanie zasad funkcjonowania i korzystania ze zwierzętarni
• nadzór nad pracą osób sprawujących opiekę nad zwierzętami.

2. Członek zespołu doradczego ds. dobrostanu zwierząt, do którego zadań należą:

• udzielanie porad w sprawach związanych z zapewnieniem dobrostanu zwierząt oraz dotyczących sposobu dostosowania się do obligatoryjnej zasady 3R. Założeniem zasady 3R jest polepszenie bytu i humanitarne traktowanie zwierząt doświadczalnych wykorzystywanych podczas doświadczeń naukowych oraz do przeprowadzania testów medycznych. Trzy litery „R” odnoszą się do następujących słów z języka angielskiego: replacement, reduction, refinement
• monitorowanie dobrostanu oraz odnotowywanie przypadków uśmiercania zwierząt utrzymywanych w ośrodku
• opracowywanie zasad postępowania ze zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku.