BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Małe zwierzęta
Torbiele jajnikowe u suk i kotek
dr hab. Andrzej Max prof. nadzw.
Torbiele jajnikowe występują u ludzi i wielu gatunków zwierząt, powodując zmianę wielkości i kształtu gonady. Ich pochodzenie, rodzaj oraz znaczenie dla zdrowia są zróżnicowane. Przeważnie są skutkiem zaburzeń hormonalnych na osi podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowej. Bywają jedną z częstszych zmian patologicznych gonad żeńskich, związanych z niepłodnością. Ponieważ część z nich jest czynna wydzielniczo i ma charakter przetrwały, mogą w drodze hormonalnej wpływać na czynności rozrodcze i przebieg poszczególnych faz cyklu rujowego.
SUMMARY
Ovarian cysts in bitches and queens
Ovarian cysts are a common ovarian pathology in humans and animals, including dogs and cats. Most ovarian cysts are follicular cysts, with other types, like luteal, epithelial or rete cysts, observed less frequently. The clinical presentation depends on hormone levels and/or the number and size of the lesions. The diagnosis is based on a physical examination of external and internal genital organs, ultrasound, blood hormone level testing, vaginal cytology and exploratory celiotomy. In non-breeders, ovariohysterectomy is recommended as a curative treatment. In younger females intended for reproduction, different pharmacological and surgical procedures are suggested in order to preserve their fertility.
Key words: dog, cat, ovary, infertility, ovarian cyst
Torbiele jajnikowe rozwijają się jedno- lub obustronnie. Spotykane są częściej u zwierząt starszych. Średni wiek suk z rozpoznanymi torbielami jajnikowymi wynosi 8 lat, aczkolwiek czasem spotyka się je u zwierząt młodych, nawet w wieku poniżej roku. Wśród nich najczęściej występują torbiele pęcherzykowe, które powstają z nieowulowanych pęcherzyków jajnikowych. U suk uznaje się za nie cienkościenne struktury pęcherzykowe przekraczające wielkość dojrzałych pęcherzyków jajnikowych (> 8 mm średnicy) oraz wszelkie twory pęcherzykowe obecne na jajnikach poza fazą pęcherzykową ich aktywności. Wewnętrzną warstwę torbieli stanowią komórki ziarniste, wśród których można zaobserwować pozostałości wzgórka jajonośnego (9). W badaniach Bostedta i wsp. u suk z torbielowatością jajników wykazujących objawy kliniczne w 94% były to właśnie torbiele pęcherzykowe (3). Wymiary torbieli mogą wynosić od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów (22). Sporadycznie osiągają bardzo dużą wielkość, jak pojedyncza torbiel zawierająca płyn w ilości powyżej 4 litrów (9). U kotek średnica torbieli wynosi przeciętnie 1-2,5 cm, chociaż czasem bywają też znacznie większe (11).