Koronawirusy (rząd Nidovirales, rodzina Coronaviridae) są przyczyną chorób wielu gatunków ssaków, ptaków i człowieka o dużym znaczeniu epidemiologicznym, sanitarnym i ekonomicznym. Wywołują m.in. zakaźne zapalenie oskrzeli kur, zakaźne zapalenie otrzewnej kotów i koronawirusowe zapalenie jelit kotów, koronawirozę królików oraz koronawirozę psów. W patologii człowieka ważną rolę odegrał zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS), a ostatnio zagrożeniem jest koronawirusowy środkowo-wschodni zespół niewydolności oddechowej (MERS-CoV) (2).

U świń koronawirusy wywołują zapalenie żołądka i jelit świń (TGE), zapalenie mózgu i rdzenia prosiąt (PHEV) oraz epidemiczną biegunkę prosiąt (PED, Porcine Epidemic Diarrhoea). PED jest zaraźliwą chorobą wirusową przewodu pokarmowego wywołaną przez PEDV (Porcine Epidemic Diarrhoea Virus), którą cechuje ostre zapalenie jelit, biegunka, wymioty, odwodnienie, wysoka zachorowalność i duża śmiertelność prosiąt oraz znacznie mniejsza starszych zwierząt (15).

Epidemiologia

Wirus epidemicznej biegunki prosiąt (PEDV) spowodował w Anglii w 1971 r. chorobę prosiąt o objawach identycznych z koronawirusowym zapaleniem żołądka i jelit (TGE) (11). Ta choroba, wyodrębniona w 1977 r. od TGE jako epidemiczna biegunka prosiąt (PED), rozprzestrzeniła się w stadach świń w Europie, w której wyróżniano dwa zespoły chorobowe (3, 18). W 1982 r. choroba pojawiła się w Chinach, Korei, Japonii, Tajlandii, na Filipinach, a od maja 2013 r. występuje w USA. Największa zachorowalność i śmiertelność (60-100%) dotyczyła prosiąt ssących, przy czym u wszystkich grup wiekowych obserwowano wodnistą biegunkę o różnym nasileniu.

Obecnie choroba jest rzadko stwierdzana w Europie, przy czym rzadziej chorują młode prosięta, co jest spowodowane endemicznym występowaniem PEDV i związaną z tym odpornością ssących prosiąt przekazaną przez maciory za pośrednictwem siary. W Azji w...