Duże zwierzęta: farmakologia
Leczenie bólu u koni. Cz. II. Terapia bólu w wybranych przypadkach klinicznych
lek. wet. Olga Drewnowska1
prof. dr hab. Charles Short2
dr n. wet. Bernard Turek1
Ból definiuje się jako odpowiedź na rzeczywiste lub postrzegane uszkodzenie tkanek. Takie rozróżnienie jest istotne, ponieważ nie zawsze ból odczuwany jest jednoznaczny z rozmiarem uszkodzeń w organizmie. Ból znacząco wpływa na dobrostan zwierząt, ich zdolność do prawidłowego funkcjonowania oraz poziom wydolności sportowej. Pierwsza część artykułu ukazała się w MW 5/2018.
SUMMARY
Analgesic treatment in horses. Part 2. Analgesia therapy in clinical cases
Pain has been defined as a response to actual or perceived tissue damage. It alters the well-being of the horse and its ability to function in an expected manner. Analgesic management aims to reduce the pain felt by the animal as well as to identify the location of the pain, perform clinical diagnostic procedures or as part of general anesthesia. Medications for controlling equine pain include NSAIDs, corticosteroids, opioids, α2-adrenergic agonists, anesthetics such as ketamine or representatives of other drug classes such as lidocaine, metamizole or hyoscine N-butylbromide. The choice depends on the location of the pain, the mechanisms involved in transmission and the mechanisms of action of the medications chosen. The side effects as well as advantages of individual medications should be taken into consideration.
Key words: equine analgesia, equine pain management, pain therapy
Leczenie bólu w przypadku ran
Uszkodzenia tkanek o różnym stopniu głębokości i rozległości zdarzają się często u koni, a lekarze mają z nimi styczność głównie w terenie – nie zawsze jest możliwość przewiezienia zwierzęcia do kliniki. To ostatnie jest rozwiązaniem z wyboru, ponieważ warunki terenowe wiążą się z większym ryzykiem zakażenia. Nadrzędną rolę odgrywa czas, gdyż rany świeże (do sześciu godzin od powstania) mogą być leczone chirurgicznie. U koni rany najczęściej dotyczą kończyn.
Niezależnie jednak od tego, czy rana jest leczona w terenie, czy jedynie zabezpieczana na czas transportu, konieczne jest wprowadzenie terapii przeciwbólowej. Przy bardziej rozległych i bolesnych uszkodzeniach często trzeba również zastosować sedację ze względu na agresywne zachowanie zwierzęcia. Ponadto postępowanie zależy od decyzji, czy ranę można zaopatrzyć u konia stojącego, czy wymagane jest znieczulenie ogólne (oraz czy będzie ono prowadzone w terenie, czy w klinice).
Przy wielu uszkodzeniach można stosować metody fizyczne – ciepło, zimno, fale elektromagnetyczne – w celu zmniejszenia bólu związanego ze zmianą krążenia, obrzękiem i zapaleniem. Terapie manualne, w tym rozciąganie, masaże (tab. I), wywołują nie t...
