Temat koronawirusów i związanych z nimi jednostek chorobowych cieszy się w ostatnich latach ogromną popularnością, zarówno ze strony opinii publicznej, jak i badaczy. Wirusy te są szczególnie podatne na mutacje, co może wynikać z rozmiaru ich genomu – są to największe wirusy RNA – oraz niezwykle częstych rekombinacji w obrębie genu kodującego białka wypustek, których funkcją jest przyłączanie się do receptorów na powierzchni komórek gospodarza. Ponadto możliwa jest niehomologiczna rekombinacja pomiędzy koronawirusami należącymi do różnych rodzajów, a nawet między koronawirusami a innymi wirusami (13, 16). Budzi to obawy dotyczące możliwości powstawania nowych szczepów, które mogłyby różnić się zaraźliwością i zjadliwością, zmieniać powinowactwo do tkanek lub przystosowywać się do innych gatunków.

Warto mieć na uwadze, że rodzina Coronaviridae jest obszerną grupą wirusów, atakujących nie tylko ludzi, ale i inne gatunki ssaków oraz ptaki i ryby (2). U ludzi koronawirusy odpowiedzialne są m.in. za wywoływanie zakażeń dróg oddechowych o zróżnicowanym przebiegu w zależności od szczepu wirusa i predyspozycji gospodarza. U zwierząt zakażenia także nie ograniczają się jedynie do układu oddechowego. Potwierdzono występowanie biegunek, zapalenia wątroby, zapalenia otrzewnej, zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego oraz wielu innych chorób wywołanych przez te wirusy (1).

Biegunka i poliuria, czyli odpowiednio zwiększenie częstotliwości i objętości wydalanego kału i moczu, to zjawiska u ptaków często opisywane razem (ryc. 1, 2). Należą one do objawów chorobowych bardzo często występujących u gołębi sportowych. Utrudniając wchłanianie składników odżywczych i prowadząc do odwodnienia ptaków, przyczyniają się do utraty masy ciała, w tym masy mięśniowej niezbędnej do efektywnego lotu, a w skrajnych przypadkach do wyniszczenia i śmierci (ryc. 3). Dobrze poznanymi czynnikami etiologicznymi, które odpowiadają za występowanie tych objawów, są niektóre bakterie, grzyby i pierwotniaki. Biegunka i poliuria mogą też pojawiać się w przebiegu zatrucia, na przykład związkami sodu. Rozpoznawanie i leczenie stanów patologicznych wywołanych przez powyższe czynniki nie nastręcza większych trudności, problem pojawia się natomiast, gdy wspomniane przyczyny zostaną wykluczone, a w stadzie gołębi nadal występuje choroba. Podejrzewa się, że przyczyną takiej sytuacji mogą być zakażenia wirusowe. Ponieważ wiadomo, że niektóre z koronawirusów wykazują tropizm do przewodu pokarmowego i nerek, mogą stanowić brakujące ogniwo w łańcuchu przyczynowo-skutkowym występowania rozwodnionego kałomoczu u gołębi.