Diagnostyka laboratoryjna w rozrodzie psów opiera się na swoistych wskaźnikach biologicznych, które mogą być monitorowane w celu oceny zdrowia reprodukcyjnego i płodności psów. Może obejmować badania hormonalne, ocenę cyklu płciowego, analizę nasienia u samców, ocenę płodności u suk, monitoring ciąży, wskaźniki nowotworów gruczołu sutkowego u suk i kotek oraz inne parametry związane z płodnością i reprodukcją. Takie wskaźniki zwykle nazywane są biomarkerami i stanowią narzędzia pomocne w planowaniu hodowli i leczeniu ewentualnych zaburzeń reprodukcyjnych.

Progesteron

Mówiąc o wskaźnikach cyklu płciowego suk, trzeba mieć na uwadze specyfikę cyklu u tego gatunku i występujących w nim zmian hormonalnych. Badania stężenia progesteronu są jednym z kluczowych parametrów w określaniu momentu owulacji, służą również do oznaczenia optymalnego okresu do krycia suki. Progesteron (P4) jest steroidowym hormonem jajnikowym, który jest niezbędny w procesie zapoczątkowania i utrzymania ciąży oraz rozwoju gruczołu mlekowego u suk i kotek (2). Wysokie stężenie P4 w osoczu w czasie owulacji u suk odgrywa rolę zarówno w dojrzewaniu gamet, jak i w procesie zapłodnienia.

Progesteron jest uznawany za hormon o niewielkich dobowych wahaniach wydzielania, przez co pojedyncze oznaczenie jego stężenia w trakcie doby wydaje się miarodajne. Zalecane jest jednak kontrolowanie stężeń P4 o podobnych porach dnia. Progesteron może być oznaczany zarówno w surowicy, jak i w osoczu krwi, badania wykazały jednak, że otrzymane wyniki mogą się nieznacznie różnić. W praktyce zwykle zaleca się przeprowadzenie oznaczeń P4 w surowicy. Jeżeli z jakichś przyczyn nie jesteśmy w stanie oznaczyć P4 w surowicy danego dnia, pobrany materiał możemy przetrzymać w lodówce lub zamrozić. Nie wpłynie to na wynik oznaczenia. Progesteron nie musi być oznaczany u zwierząt na czczo. Nieznaczna hemoliza także nie wpływa na wynik oznaczenia tego hormonu.

Na rynku obecnie dostępnych jest wiele aparatów wykonujących oznaczenia P4. Musimy być jednak świadomi, że różnią się one znacznie czułością i swoistością. Otrzymany wynik musi zatem zostać zweryfikowany. Wyniki otrzymane w badaniu na niektórych aparatach, jak na przykład MiniVidas firmy bioMerieux, są zawyżone względem standardowych książkowych wartości progesteronu oznaczanych metodą radioimmunologiczną. Kolejną istotną kwestią są jednostki, w których podany został wynik. Najczęściej wynik przedstawiany jest w nmol/l lub w ng/ml. Wartości te znacznie się od siebie różnią.