Patologiczne bloki przedsionkowo-komorowe (zaawansowany drugiego stopnia lub całkowity) generujące objawy kliniczne w postaci niewydolności wysiłkowej, apatii i omdleń należą u koni do rzadkości. Tego typu objawy wraz z niemiarowością stwierdzoną podczas osłuchiwania powinny jednak być impulsem do wykonania badania elektrokardiograficznego i wykluczenia tła kardiogennego ze względu na duże ryzyko związane z użytkowaniem takiego pacjenta pod siodłem.

Do patologicznych bradyarytmii u koni zaliczamy zaawansowany blok przedsionkowo-komorowy drugiego stopnia oraz blok całkowity. Do głównych przyczyn utrwalonej dysfunkcji węzła przedsionkowo-komorowego u koni należą czynniki toksyczne, procesy na tle zapalnym, nowotworowym i zwłóknieniowym oraz wady wrodzone (4, 8, 16). Dysfunkcja przejściowa występuje zwykle w przebiegu toksemii, zaburzeń równowagi elektrolitowej lub wtórnie do przezżylnej kardiowersji elektrycznej (1, 12, 18). U pacjentów z patologicznym blokiem przedsionkowo-komorowym zazwyczaj pojawiają się objawy kliniczne od nieswoistych (brak apetytu, apatia) do bardziej charakterystycznych (niewydolność wysiłkowa, krwawienie z nosa, niewydolność serca, utrata równowagi związana z niedokrwieniem ośrodkowego układu nerwowego), co wpływa na użytkowanie konia pod siodłem oraz bezpieczeństwo jeźdźca. W zaawansowanych przypadkach mamy do czynienia z apatycznym koniem, który zwykle ma opuszczoną głowę, wolne tętno obwodowe o zmiennej jakości, zauważalne patologiczne pulsowanie w rynience szyjnej oraz w wielu przypadkach obrzęki typu zastoinowego (ryc. 1).

Zaawansowany blok przedsionkowo-komorowy II stopnia

Zaawansowany blok przedsionkowo-komorowy II stopnia (ang. profound/advanced second degree atrioventricular block, II° AVB) jest to forma blokowania pobudzenia na poziomie węzła przedsionkowo-komorowego, bardzo rzadko występująca u koni. Jako przyczyny rozważa się wahania stężenia elektrolitów, zatrucie glikozydami naparstnicy lub choroby węzła (na tle zapalnym albo zwyrodnieniowym). Konie z zaawansowanym blokiem przedsionkowo-komorowym II stopnia zwykle mają objawy niewydolności wysiłkowej. Odnotowano także przypadki omdleń (8). Przeważnie stwierdza się znaczną bradykardię (8-28 uderzeń/min) (ryc. 2, 3). W zaawansowanych przypadkach może dochodzić do 300 bloków na godzinę (8).

Podczas osłuchiwania należy pamiętać, że ton S4 nie tylko poprzedza każdy S1, ale też występuje każdorazowo przy bloku przedsionkowo-komorowym II stopnia. U takiego pacjenta między tonem S2 a S1 możemy także usłyszeć nawet kilka głuchych tonów S4 o niskiej częstotliwości.