Duże zwierzęta
Zastosowanie tłuszczu w żywieniu koni
lek. wet. mgr inż. zoot. mgr biol. Adam Mirowski
Żywienie jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na stan zdrowia. Tradycyjne dawki pokarmowe dla koni mają dużo węglowodanów, a mało tłuszczu. Nadmiar węglowodanów niestrukturalnych, takich jak skrobia, fruktany i cukry proste, może mieć niekorzystny wpływ na organizm. Ponadto węglowodany dostarczają mniej energii niż taka sama ilość tłuszczu. Zainteresowano się więc użytecznością suplementacji tłuszczu w żywieniu koni. Szereg badań wskazuje, że częściowe zastąpienie węglowodanów tłuszczem może w pewnych przypadkach przynieść dobre efekty.
SUMMARY
Supplementation of horse diets with fat
Nutrition is one of the most important factors influencing health status. Horses are traditionally fed high-carbohydrate, low-fat diets. Excessive nonstructural carbohydrate intake can be detrimental to equine health. Moreover, carbohydrates have lower energy density than fat. Fat supplementation is sometimes used in equine nutrition. Several studies have shown that it can have a positive effect in some cases.
Key words: veterinary dietetics, animal nutrition, fat supplementation, horse
Pierwszym źródłem tłuszczu w diecie koni jest wydzielina gruczołu mlekowego klaczy. W badaniach, w których porównano skład siary i mleka klaczy kilku ras, siara pobrana bezpośrednio po porodzie zawierała średnio 2,9% tłuszczu. W przypadku mleka z 2.-5. dnia laktacji wartość ta wynosiła 2,1%, a później uległa obniżeniu do 1,3% (32). Wydzielina gruczołu mlekowego klaczy ma więc mało tłuszczu, podobnie pasze stałe wchodzące w skład tradycyjnych dawek pokarmowych dla koni. Dobrej jakości ruń pastwiskowa, składająca się głównie z traw, zawiera około 20 g tłuszczu surowego/kg suchej masy (36). Niska zawartość tłuszczu w trawie sprawia, że siano też jest ubogim źródłem tego składnika. Więcej tłuszczu jest w owsie, nawet do 9%.
Jednym z problemów w żywieniu koni jest nadmierna podaż węglowodanów niestrukturalnych. Może do tego dojść na przykład wówczas, gdy konie wypasane na pastwisku, kiedy ruń jest bogata w węglowodany rozpuszczalne w wodzie – fruktany i cukry proste – dostają dodatkowo znaczne ilości ziarna. U koni wypasanych na takim pastwisku lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie w diecie dodatku tłuszczu i włókna niż dodatku bogatego w skrobię i inne węglowodany niestrukturalne. Pozwala bowiem uniknąć nadmiaru łatwo fermentujących węglowodanów i niedoboru włókna (13). Dodatek tłuszczu i włókna może jednak wpłynąć na obniżenie zawartości związków mineralnych w tkance kostnej u młodych osobników, przypuszczalnie na skutek zmniejszonej dostępności biologicznej składników uczestniczących w rozwoju kości (14). Z drugiej strony może pozytywnie oddziaływać na zachowanie się źrebiąt, które lepiej znoszą sytuacje stresowe, na przykład związane z odsadzeniem (27).
