Duże zwierzęta
Japońskie zapalenie mózgu
prof. zw. dr hab. mgr Zdzisław Gliński
prof. zw. dr hab. Krzysztof Kostro
Spośród 70 chorób wywoływanych przez wirusy tworzące kompleks antygenowy wirusów japońskiego zapalenia mózgu (FJEAC, Japanese Encephalitis Antigenic Complex), japońskie zapalenie mózgu (JE, Japanese Encephalitis) nadal odgrywa ważną rolę, obok żółtej gorączki, dengi i choroby Zachodniego Nilu. Wektorem dla 50 gatunków wirusów FJEAC są stawonogi (8). Pomimo stosowania restrykcyjnych metod profilaktyki, dezynfekcji, zwalczania wektorów oraz szczepienia zwierząt i ludzi nie udało się unicestwić nie tylko żółtej gorączki, dengi i choroby Zachodniego Nilu, ale i japońskiego zapalenia mózgu. Choroby te nadal często atakują ze zdwojoną siłą, zbierając corocznie obfite żniwo.
SUMMARY
Japanese encephalitis
Japanese encephalitis (JE) is disease of horses, pigs and humans caused by a mosquito-borne flavivirus, a member of the FJEAC (Favivirus Japanese Encephalitis Antigenic Complex). In horses and humans, the illness ranges from mild disease (fever, lethargy) to severe brain infection, but in pigs abortions and stillbirths can occur. Pigs and birds act as important amplifiers of the virus. JE has zoonotic character, may become a global pathogen and cause of worldwide pandemics. Virus neutralization, haemagglutination inhibition, complement fixation and ELISA are useful techniques for determining the prevalence of infection. A serologic diagnosis should be further confirmed, preferably by virus isolation and RT-PCR. Vaccines are commercially available for animals and humans. JE is classified as an OIE list disease.
Key words: Japanese encephalitis, horse, pigs, humans, vaccination
JE, ze względu na rozprzestrzenienie w skali międzynarodowej, znaczne szerzenie się w obrębie wrażliwych populacji i potencjał zoonotyczny, znalazło się na liście chorób zakaźnych zwierząt rejestrowanych przez Światową Organizację Zdrowia Zwierząt (OIE) (14, 18). Wirus JE wywołuje u koni i u ludzi odrębne jednostki chorobowe, u świń jest najczęściej przyczyną ronień i rodzenia martwych prosiąt, natomiast u bydła, owiec, kóz, psów, kotów, gryzoni, ptaków i nietoperzy powoduje zakażenia bezobjawowe. Subkliniczne zakażenia występują też prawdopodobnie u żab i u węży (10, 12).
Japońskie zapalenie mózgu może wydawać się w Europie chorobą egzotyczną, a tym samym niewartą poświęcenia mu większej uwagi ze względów epidemiologicznych. Nie ma jednak pewności, że w Europie, pomimo działań podejmowanych przez OIE, nie wystąpią ...
Epidemiologia
Japońskie zapalenie mózgu koni i ludzi występuje głównie w Azji Wschodniej, zwłaszcza w Japonii, Korei, Chinach, na Tajwanie, ponadto w Indiach i na dalekim wschodzie Rosji (11). Szybko postępująca globalizacja i zmiany klimatyczne przyczyniają si...
