Duże zwierzęta
Czynniki ryzyka w zakażeniach układu oddechowego koni
lek. wet. Marcin Kalinowski
prof. dr hab. Zbigniew Grądzki
dr n. wet. Łukasz Sebastian Jarosz
lek. wet. Ewa Parys
Choroby układu oddechowego koni stanowią ciągle aktualny problem w hodowli, zarówno w aspekcie klinicznym i terapeutycznym, jak i ekonomicznym (40). U podłoża tych chorób w większości przypadków leżą złożone interakcje pomiędzy czynnikami zakaźnymi, podatnością osobniczą zwierzęcia oraz warunkami środowiskowymi sprzyjającymi zakażeniom (28).
SUMMARY
Risk factors in respiratory tract infections in horses
Respiratory tract diseases are an on-going problem of clinical, therapeutic and economic importance in the horse breeding industry. Respiratory tract disturbances are usually the result of complex interactions between infectious agents, individual susceptibility of the animal and infection-promoting environmental factors. This article briefly reviews the contribution and importance of particular initiating and predisposing agents in respiratory tract diseases in horses. Besides primary infectious agents, attention is given to the importance of immune potential, age, coexisting infections and other non-infectious and immune disturbances. The importance of environmental factors promoting respiratory tract diseases in horses, such as breeding conditions, season, air temperature, humidity, ventilation and air pollution, is discussed.
Key words: respiratory tract diseases in horses, infectious aetiology, individual susceptibility, environmental factors
Górne drogi oddechowe z anatomicznego punktu widzenia są otwartymi wrotami łączącymi środowisko zewnętrzne i wewnątrzustrojowe. Dzięki temu stanowią najprostszą drogę wnikania do organizmu czynników szkodliwych. W życiu pozapłodowym układ oddechowy jest stale eksponowany na drobnoustroje zawarte we wdychanym powietrzu, takie jak wirusy, bakterie i grzyby, a także cząstki kurzu, pyłu, pyłki roślin i drażniące gazy (4, 39). W przypadku ekspozycji na zarazki bezwzględnie chorobotwórcze, cechujące się obecnością swoistych markerów zjadliwości, znaczenie czynników dodatkowych jest marginalne. Jednak w przypadku kontaktu zwierzęcia z drobnoustrojami mniej zjadliwymi, oprócz udziału czynnika zakaźnego znaczącą rolę w patogenezie choroby odgrywa podatność osobnicza oraz warunki środowiskowe (28).
Większość zakażeń układu oddechowego koni inicjowana jest przez wirusy wykazujące tropizm do pokrytych rzęskami komórek nabłonka oddechowego (13, 30, 50, 51, 52). Wnikaniu drobnoustrojów do komórek sprzyjają uszkodzenia mechaniczne i czynnościowe ...
Wśród czynników decydujących o osobniczej podatności na zakażenia układu oddechowego koni najważniejszą rolę odgrywa odporność zwierzęcia, wiek oraz współistniejące zakażenia i zaburzenia o podłożu niezakaźnym i immunologicznym (10, 31). Dojrzały ...
