Sztuczna inseminacja (AI – Artificial Insemination) jest już powszechnie spotykanym zabiegiem na fermach trzody chlewnej. Szacuje się, że ponad 90% loch w krajach Europy Zachodniej zapładnianych jest tą metodą, a w Ameryce Północnej odsetek ten sięga ponad 70% (Roca i wsp., 2006). Celem inseminacji jest zdeponowanie w drogach rodnych samicy plemników przed pojawieniem się komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia.

Techniki AI u świń rozwijają się dynamicznie, co skłania do refleksji nad wyborem tej „najlepszej”. Odpowiedź nie jest prosta i jednoznaczna. Oczywiście głównym kryterium oceny i wyboru są koszty – te bezpośrednie, związane z zakupem specjalnych kateterów i dawek nasienia, oraz te oceniane z dalszej perspektywy, czyli wyniki produkcyjne, przedstawiane jako skuteczność inseminacji. Liczba prosiąt urodzonych/odchowanych przez lochę w ciągu roku jest wypadkową wielu czynników, z których najważniejsze jest odpowiednie (dostosowane do możliwości środowiskowych fermy, jakości obsługi oraz genotypu zwierząt) zarządzanie stadem loch.

Klasyczny zabieg sztucznej inseminacji polega na doszyjkowym (CAI – Cervical Artifical Insemination) zdeponowaniu porcji nasienia, którego koncentracja wynosi około 3 mld plemników w objętości 80-100 ml (ryc. 1). Modyfikacją tej metody jest inseminacja pozaszyjkowa (PCI – Post Cervical Insemination), gdzie nasienie wprowadzane jest do trzonu macicy poprzez jej szyjkę, co pozwala na zmniejszenie koncentracji plemników i objętości dawki inseminacyjnej o połowę (około 1-1,5 mld plemników w 30-50 ml) (ryc. 2). Skróceniu ulega też czas przeprowadzania zabiegu – z 5-10 minut przy metodzie klasycznej (doszyjkowej) do maksymalnie 2 minut przy inseminacji domacicznej (Roberts i Biklei, 2005).