Duże zwierzęta
Choroby wątroby u koni – metody diagnostyczne. Cz. I
lek. wet. Katarzyna Michlik
dr hab. Urszula Pasławska prof. UP
dr n. wet. Kamila Glińska-Suchocka
prof. dr hab. Józef Nicpoń
Ze względu na różnorodność funkcji spełnianych przez wątrobę obraz kliniczny zmian w przebiegu hepatopatii jest niejednorodny i w początkowym stadium pozbawiony charakterystycznych objawów. By osiągnąć sukces diagnostyczny, należy wykonać wielokierunkowe badania, do których należy wywiad i badanie kliniczne, badania krwi (morfologiczne i biochemiczne), testy czynnościowe, badanie ultrasonograficzne oraz biopsja. Do najbardziej przydatnych i wiarygodnych parametrów laboratoryjnych zalicza się aktywność dehydrogenazy sorbitolowej (SDH), γ-glutamylotransferazy (GGT) i fosfatazy zasadowej (AP), stężenie bilirubiny całkowitej i bezpośredniej, kwasów żółciowych oraz okres półtrwania (lub czas eliminacji) sulfobromoftaleiny (BSP). U źrebiąt notuje się olbrzymie wahania fizjologicznych wartości enzymów wątrobowych. Najmniejsze odchylenia wykazuje AST oraz SDH, dlatego też to one powinny być wykorzystywane jako wskaźniki chorób wątroby w tej grupie wiekowej.
Summary
Liver diseases in horses – diagnostic methods. Part I
The diversity of hepatic functions is reflected in heterogeneous clinical features of hepatopathies which do not present with characteristic signs in the initial stage. Multidirectional examinations have to be performed to diagnose the patient successfully, including history and clinical examination, blood examination (hematologic and biochemical), dye clearance tests, diagnostic imaging and biopsy of the liver. Sorbitol dehydrogenase (SDH), γ-glutamyl transferase (GGT), alkaline phosphatase (AP), total and conjugated bilirubin, serum bile acid concentration and half-life/clearance time of bromsulphalein (BSP) are the most useful and reliable laboratory parameters. Foals are known to exhibit large fluctuations in liver enzyme activity. Because aspartate aminotransferase and sorbitol dehydrogenase demonstrate the smallest variations, they should be used in the diagnostic work-up of liver diseases in foals.
Key words: horse, liver diseases, liver enzymes
Wstęp
Wątroba jest największym gruczołem przewodu pokarmowego (ang. gastrointestinal tract, GI), stanowiącym u dorosłych koni 1% masy ciała, który spełnia funkcje zarówno endokrynne (produkcja białek surowicy krwi, takich jak albuminy i globuliny), jak i egzokrynne (wydzielanie żółci) (3, 6, 13). Ponadto do procesów, w których wątroba odgrywa kluczową rolę, zaliczamy oczyszczanie krwi z leków i toksyn, metabolizm węglowodanów i tłuszczy, syntezę czynników krzepnięcia, katabolizm immunoglobulin A i insuliny, metabolizm związków azotowych, wiązanie bilirubiny, metabolizm wolnych kwasów tłuszczowych i kwasów żółciowych oraz magazynowanie witamin i minerałów (6, 13). Różnorodność i złożoność tych funkcji sprawia, że obraz kliniczny hepatopatii może być bardzo zmienny, dlatego też tak trudna jest diagnostyka chorób wątroby i rozpoznanie niejednokrotnie ustalane jest już w okresie zaawansowanych zmian (13, 18).
