Opiekunowie żółwi najczęściej szukają pomocy u lekarzy weterynarii, gdy zaobserwują u swoich zwierząt obrzęk powiek oraz towarzyszący temu brak apetytu. Przeprowadzając wywiad, u blisko 70% żółwi trafiających do lecznicy notuję jako główną przyczynę wizyty utrzymujący się od kilku dni do kilku (2-4) tygodni obrzęk powiek, apatię i brak apetytu. Dane te dotyczą zarówno żółwi wodnych, jak i lądowych.

Podejmując się leczenia takiego zwierzęcia, trzeba mieć na uwadze, że obrzęk powiek i spojówek nie jest chorobą, a jedynie objawem. Do powstawania opisywanych zmian najczęściej przyczyniają się niedobór witaminy A i nieprawidłowe warunki utrzymania, należy jednak pamiętać, że nie tylko one. Szereg bardzo poważnych, wręcz nieuleczalnych chorób żółwi może także objawiać się „obrzękiem oczu”.

Niedobór witaminy A

Jest najczęstszą przyczyną zaburzeń okulistycznych u żółwi. Z zaburzeniem tym spotykamy się zazwyczaj u północnoamerykańskich żółwi ozdobnych (Trachemys spp., Pseudemys spp., Graptemys spp.) żywionych monodietą opartą na kiełżach (Gammarus spp.) lub mięsie wołowym albo drobiowym. Żółwie wymienionych rodzajów są wszystkożerne, w ich diecie powinny znaleźć się przede wszystkim różne słodkowodne bezkręgowce, ikra, ryby i rośliny.

Retinol należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, jest magazynowany w wątrobie. U nowo wyklutych osobników zasoby witaminy A, która była zgromadzona w żółtku jaja, wystarczają zwykle na mniej więcej 20 tygodni. Okres ten skraca się w przypadku młodych pochodzących od słabo odżywionych samic. Młode żółwiki wodne zazwyczaj karmione są gammarusem lub ochotką, ubogimi w witaminę A. Po wyczerpaniu zapasów żółtkowych dość szybko rozwijają się u nich objawy niedoboru.

Przy niewystarczającej podaży retinolu w diecie dochodzi do metaplazji nabłonków pokrywających kanaliki łzowe, gruczołów oraz spojówki. Gromadzące się obumarłe komórki prowadzą do niedrożności kanalików łzowych i kanalików wyprowadzających gruczoł...