BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Małe zwierzęta
Rola kleszczy w chorobach zwierząt
prof. zw. dr hab. mgr Zdzisław Gliński
prof. zw. dr hab. Krzysztof Kostro
Kleszcze odgrywają kluczową rolę jako rezerwuary i przenosiciele wielu zarazków, w tym gatunków drobnoustrojów o dużej roli w epidemiologii medycznej i weterynaryjnej. Coraz częściej na skutek zmian klimatycznych zasiedlają one nowe nisze ekologiczne, tak że ryzyko zakażenia zwierząt i człowieka nowymi drobnoustrojami przenoszonymi przez kleszcze zwiększa się szybko (22). Choroby zakaźne i pasożytnicze przenoszone przez kleszcze (Acari) stanowią obecnie bardzo ważną grupę chorób.
SUMMARY
The role of ticks in animal diseases
Ticks are currently considered to be second only to mosquitoes as vectors of human and animal infectious diseases in the world. Each tick species has its preferred environmental conditions and biotopes that determine the geographic distribution of the ticks and, consequently, the risk areas for tick-borne diseases. This article reviews various aspects of the biology of ticks and the tick-borne animal diseases powassan as emerging disease, hearthwater, dermatophilosis, theileriosis and West Nile fever. Tick-borne disease can usually be prevented by avoiding places where ticks often live and the use of insect repellents.
Key words: ticks, powassan as emerging disease, hearthwater, dermatophilosis, theileriosis and West Nile fever
Kleszcze są wektorami około 130 wirusów, 200 gatunków piroplazm i filarii, 20 gatunków riketsji oraz wielu gatunków bakterii (7). Dotychczas zidentyfikowano 15 bakteryjnych i ponad 10 wirusowych chorób odkleszczowych człowieka (17). Spośród tych chorób gorączka wschodniego wybrzeża (East Cost Fever) wywołana przez Theileria parva powoduje masowe zachorowania na terenach subsaharyjskich, Borrelia burgdorferi sensu lato jest przyczyną boreliozy na całym świecie. Odkleszczowe wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez Ixodes scapularis występuje endemicznie w Europie i północnej Azji, gorączkę plamistą Gór Skalistych spowodowaną przez Rickettsia rickettsii przenoszą w USA Dermacentor variabilis i D. andersoni, a w Brazylii Amblyomma cajennense. Natomiast wśród chorób zwierząt przenoszonych przez kleszcze tejlerioza tropikalna (tropical theileriosis) wywoływana przez Theileria annulata atakuje przeżuwacze w Europie w Basenie Morza Śródziemnego, na Środkowym Wschodzie, w Indiach i Chinach. Ehrlicha (Cowdria) ruminantium przenoszona przez kleszcze z rodzaju Amblyomma wywołuje zachorowania w Afryce subsaharyjskiej i na Karaibach, w USA, w Europie na terenie byłej Jugosławii, a borelioza występuje w większości krajów. Stałym zagrożeniem jest gorączka Zachodniego Nilu, a nowym patogenem dla człowieka i zwierząt jest wirus Powassan (POWV) (tab. I).