Agamy brodate (Pogona vitticeps, ang. central bearded dragon) to jedne z najpopularniejszych jaszczurek utrzymywanych jako zwierzęta towarzyszące. Gatunek ten pochodzi z obszarów wschodniej i centralnej Australii. Zamieszkuje tereny pustynne, półpustynne, suche lasy i obszary sawannowe. Jest to jaszczurka wszystkożerna, u osobników młodych w diecie przeważają owady, a dorosłe spożywają zarówno pokarm pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. W niewoli agamy utrzymuje się w terrariach o klimacie pustynnym, w których powinien być zapewniony dostęp do promieniowania UVB.

Mimo że agamy brodate uchodzą za gatunek łatwy w chowie i polecany początkującym terrarystom, często padają ofiarą błędów pielęgnacyjnych. Jedną z najczęściej spotykanych chorób u agam wynikających z błędów pielęgnacyjnych jest wtórna pokarmowa nadczynność przytarczyc, prowadząca do tzw. metabolicznej choroby kości (MBD, z ang. metabolic bone disease). Zaburzenia homeostazy wapniowo-fosforowej oraz metabolizmu witaminy D mogą prowadzić m.in. do zmiany struktury i rozmiękczenia kości, osteodystrofii włóknistej i złamań patologicznych. W związku z tym chorobie mogą towarzyszyć deformacje kostne i kulawizny.

Choroba jest tak częsta, że niekiedy wszelkie zmiany patologiczne dotyczące szkieletu jaszczurek są przez lekarzy klasyfikowane jako MBD, zwłaszcza jeśli dotyczą młodych osobników. Należy jednak pamiętać, że jaszczurki w niewoli są też narażone na różnego rodzaju urazy. Dość często dochodzi do zwichnięć lub skręceń, na przykład wskutek zaczepienia pazurem o otwory siatki wentylacyjnej przy próbie ucieczki. W takich przypadkach pojawia się kulawizna i obrzęki obwodowych odcinków kończyn. Możemy mieć również do czynienia z zakażeniami bakteryjnymi i grzybiczymi kości, a niekiedy także szpiku oraz stawów, które zdarzają się dość często, są jednak znacznie rzadziej rozpoznawane.

Bakteryjne zapalenie kości, stawów i szpiku może być spowodowane bezpośrednim wprowadzeniem bakterii wrotami, jakimi jest na przykład złamanie otwarte lub głęboka rana po pogryzieniu, albo rozprzestrzenieniem się ich drogą hematogenną z innego miejsca zakażenia. W przypadku gadów bakterią izolowaną ze zmian kostnych jest głównie Salmonella spp. U zwierząt tych opisywano także przypadki mykobakteriozy kości. W mojej praktyce bakteryjne zapalenie kości i stawów spotykałam wielokrotnie u agam brodatych, legwanów zielonych, agam błotnych, a także węży boa i węży zbożowych. W większości przypadków ze zmian izolowane były właśnie salmonelle. Leczenie zależy od stanu ogólnego pacjenta, czynnika etiologicznego oraz umiejscowienia zmian. Zazwyczaj musi być intensywne (to oznacza wysokie dawki!) i długotrwałe. Niestety zdarza się, że jest mało skuteczne.