Choroby układu nerwowego, chociaż występują u niewielkiego odsetka krów, mogą stanowić istotny problem i przyczyniać się do brakowania lub upadków krów. Wiąże się to ze znacznymi stratami ekonomicznymi w hodowli bydła mlecznego. Główną przyczyną biologiczną chorób są bakterie i wirusy (7), a rzadziej pierwotniaki oraz priony. Niektóre z chorób zakaźnych są zoonozami i mogą stanowić zagrożenie dla ludzi ze względu na kontakt ze zwierzętami i produktami pochodzenia zwierzęcego. Przykładami takich chorób są: listerioza, wścieklizna albo wywoływana przez priony gąbczasta encefalopatia bydła.

W diagnostyce i różnicowaniu zaburzeń neurologicznych bardzo ważne jest odróżnienie chorób zakaźnych od zaburzeń neurologicznych wynikających z chorób metabolicznych, niedoborowych i zatruć, które najczęściej dominują w codziennej praktyce. Jest to ważne dlatego, że według danych literaturowych w ostatnich latach dzięki wykorzystaniu metod diagnostyki obrazowej i molekularnej częściej diagnozuje się u bydła choroby układu nerwowego. Przyczyną tych zaburzeń neurologicznych są często drobnoustroje, głównie wirusy – takie, które wcześniej nie występowały u tego gatunku. Przykładem może być wirus Nipah czy Shuni wirus, izolowane wcześniej u innych gatunków.

Celem pracy było przedstawienie najczęściej występujących chorób wirusowych i bakteryjnych dotyczących ośrodkowego układu nerwowego u bydła, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które mogą stanowić zagrożenie dla ludzi. W pracy przedstawiono najbardziej charakterystyczne objawy wybranych chorób, sposoby diagnozowania oraz leczenia, o ile jest to możliwe.

Wścieklizna

Wścieklizna jest najgroźniejszą chorobą odzwierzęcą dotyczącą układu nerwowego u bydła. Wywoływana jest przez wirus z rodziny Rhabdoviridae, który bytuje w ślinie zakażonych zwierząt. Do organizmu dostaje się najczęściej przez kontakt ze śliną (w wyniku pogryzienia) lub przez rany skóry i błon śluzowych. Rezerwuarem wirusa w Polsce jest lis rudy, choć podobne wirusy mogą występować u nietoperzy, które stanowią zagrożenie wścieklizną w Niemczech (6) oraz w Ameryce Południowej.

Okres inkubacji choroby u bydła wynosi od 2-12 tygodni do nawet 180 dni po zakażeniu. Pierwsze objawy kliniczne w stadium zwiastunowym wścieklizny u bydła są nieswoiste. U krów może wystąpić spadek apetytu, niestrawności, wzdęcia, biegunki lub zap...

W Polsce w ostatnich latach wzrosła liczba przypadków wścieklizny. Według danych Głównego Inspektoratu Weterynarii w roku 2021 zarejestrowano 108 przypadków wścieklizny wśród dzikich zwierząt, a 10 wśród zwierząt towarzyszących i gospodarskich. By...