Zespół oddechowy bydła (BRD) to jedna z najpowszechniej występujących chorób na świecie. Stanowi poważne wyzwanie dla właściwego rozwoju i w przyszłości wydajnej produkcji oraz dobrostanu cieląt. Wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie w ograniczaniu zarówno zachorowalności, jak i śmiertelności tych zwierząt. Wykrycie patogenu sprawczego jest nieodzowne dla wprowadzenia optymalnych strategii zapobiegawczych oraz skutecznego leczenia. W niniejszym artykule zostanie opisana metoda przeztchawiczego pobrania materiału, która może być z powodzeniem wykorzystywana w codziennej praktyce lekarza weterynarii zajmującego się leczeniem chorób bydła.

Zespół oddechowy bydła – niekończąca się opowieść

Zespół oddechowy bydła (BRD, bovine respiratory syndrome) jest jedną z najintensywniej badanych chorób występujących u tego gatunku. Badania rozpoczęły się pod koniec XIX wieku i trwają do dziś. Przez cały ten okres BRD otrzymało wiele nazw, takich jak choroba załadunkowa, gorączka transportowa, pastereloza czy enzootyczne zapalenie płuc (Maier i wsp., 2019). Etiologia tej jednostki chorobowej jest wieloczynnikowa i składa się z interakcji między układem odpornościowym gospodarza, patogenami oraz czynnikami środowiskowymi. Główną przyczyną zmian w płucach i objawów klinicznych występujących u cieląt w przebiegu BRD są bakterie, przede wszystkim Mannheimia haemolytica, Pasteurella multocida, Histophilus somni. Dużą rolę odgrywają również infekcje Mycoplasma bovis (Griffin i wsp., 2010). Z rozwojem BRD powiązane są także wirusy – herpeswirus bydła typu 1, wirus paragrypy-3, wirus wirusowej biegunki bydła, syncytialny wirus oddechowy oraz koronawirus bydła.

Z ekonomicznego punktu widzenia BRD jest jedną z najważniejszych chorób bydła na świecie (Assie i wsp., 2009) i stanowi poważne wyzwanie dla produkcji oraz dobrostanu tych zwierząt. Wynika to z zaburzenia wzrostu cieląt i zwiększonej śmiertelności, ale przede wszystkim z występowania nieodwracalnych zmian w płucach, które mają długofalowe konsekwencje, zwłaszcza w przypadku jałówek ras mlecznych. Spośród nich w pierwszej kolejności należy wymienić opóźnienie wejścia w rozród oraz zmniejszenie wydajności mlecznej w pierwszej laktacji (Delabouglise i wsp., 2017). Pomimo postępu w badaniach nad BRD, zapobieganie, zapadalność i skutki gospodarcze pozostają niezmienne od dziesięcioleci. Choć preferowanym podejściem mającym na celu zapobieganie i kontrolę BRD w gospodarstwach jest odpowiednie zarządzanie i wprowadzenie profilaktyki swoistej, stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych jest konieczne u zwierząt, u których rozwinęła się infekcja bakteryjna. By możliwe było zastosowanie optymalnych strategii zapobiegawczych oraz bardziej racjonalnego i skutecznego leczenia, niezbędna jest dokładna diagnoza BRD na podstawie identyfikacji patogenu sprawczego (lub patogenów).