Gdy nieprawidłowe położenie płodu utrudnia poród, skuteczność pomocy weterynaryjnej zależy od dokładnego określenia przyczyny problemu i szybkiej, właściwej interwencji.

Jak mówi Michael Spirito, DVM, z Hagyard Equine Medical Institute, ciężki poród (dystocja) u koni związany jest z zaburzeniami zakłócającymi prawidłowy poród, wliczając w to niewłaściwe położenie źrebięcia w kanale rodnym, wymagające interwencji (ryc. 1).

Dystocja może pojawić się u wszystkich ras koni. To, czy uda się rozwiązać taki trudny poród, zależy od szybkiej oceny przyczyny i następnie bezzwłocznej pomocy. Fundamentalne znaczenia ma znajomość etapów porodu i jego przebiegu. Dr Spirito opisuje te fazy następująco:

Faza 1. porodu. Klacz wykazuje objawy dyskomfortu brzusznego, gdy płód w macicy ustawia się we właściwej orientacji, którą określają trzy części składowe – położenie, postawa i ułożenie (ryc. 2).

• położenie – przednie podłużne, z głową źrebięcia skierowaną w kierunku warg sromowych klaczy
• postawa – grzbietowa górna, opisująca wzajemną pozycję grzbietu źrebięcia i kręgosłupa klaczy
• ułożenie – ustawienie kończyn, głowy i szyi.

Faza 2. porodu. To stadium porodu nie powinno trwać dłużej niż 30 minut. Rozpoczyna się, gdy kosmówka omoczniowa ulega przerwaniu, a kończy, gdy płód zostaje wydalony na zewnątrz. Jest to punkt, w którym lekarz podejmuje najważniejszą decyzję – czy odesłać klacz do kliniki, czy też samemu kontynuować próby rozwiązania porodu.

Faza 3. porodu. Ta faza kończy się, gdy zostaje wydalone łożysko.

Wstępne punkty do rozważenia

Dr Spirito mówi, że gdy u klaczy wystąpi dystocja, lekarz musi najpierw zadać sobie następujące pytania:

• czy klacz pozwoli się bez problemu zbadać?
• jaka jest żywotność płodu?
• jakie mam umiejętności położnicze?
• czy mam odpowiedni sprzęt i czy istnieją warunki, by pomóc klaczy?
• czy są ograniczenia finansowe ze strony właściciela?