Doktor Kim Johnson przedstawia wskazówki dotyczące rozpoznawania i leczenia raka przejściowokomórkowego pęcherza moczowego u psów.
Rak przejściowokomórkowy (TCC, ang. transitional cell carcinoma) pęcherza moczowego jest najczęstszym nowotworem złośliwym dróg moczowych u psów. Jest trudny zarówno do rozpoznania, jak i skutecznego leczenia. Podczas swojego wykładu na konferencji Fetch dvm360 Kim Johnson, DVM, DACVIM, udzieliła kilku rad, które mogą okazać się pomocne w przypadku tego nowotworu.
Jakie są przyczyny powstawania TCC?
Doktor Johnson twierdzi, że tak naprawdę tego nie wiemy. Możliwe, że na powstawanie tego nowotworu mają wpływ: zanieczyszczenie środowiska, substancje chemiczne i otyłość. Otyłe suki powyżej 9. roku życia są najbardziej predysponowane do TCC, chociaż u samców również może się on rozwinąć. Szkockie teriery są 21 razy bardziej narażone na TCC niż jakakolwiek inna rasa.1-6 Objawy choroby nowotworowej obejmują krwiomocz (hematuria), częstomocz (pollakiuria), bolesne oddawanie moczu (stranguria) oraz parcie na mocz (tenesmus).
Objawy kliniczne nie zawsze ograniczają się do dróg moczowych! Niekiedy występuje również kulawizna, ponieważ rak może rozprzestrzenić się na kości. Po leczeniu antybiotykami i lekami przeciwzapalnymi można zaobserwować pewną poprawę, ale objawy kliniczne powracają po zaprzestaniu leczenia, a nowotwór w tym czasie może się rozrosnąć.
Jak rozpoznać TCC?
Zawsze należy przeprowadzać badanie przez odbytnicę (rektalne)! U samców można wyczuć guz lub powiększenie gruczołu krokowego, a cewka moczowa może być pobrużdżona.
Badania diagnostyczne obejmują badanie morfologiczne krwi, badanie biochemiczne surowicy, badanie i posiew moczu, zdjęcia rentgenowskie jamy brzusznej i klatki piersiowej oraz USG jamy brzusznej. Jeżeli to możliwe, wykorzystuje się również zaawansowane techniki obrazowania.
We wczesnym wykryciu choroby pomocne mogą być te metody:
Weterynaryjny antygen nowotworowy pęcherza moczowego (VBTA, z ang. veterinary bladder tumor antigen). Test ten wykrywa antygeny nowotworowe w moczu. Ma wysoką czułość diagnostyczną (około 90%), co oznacza, że u psa z wynikiem ujemnym TCC jest mało prawdopodobny. Dr Johnson nie zaleca jednak obecnie tego testu, ponieważ jest on umiarkowanie swoisty diagnostycznie (około 78-85%), co oznacza, że mogą pojawić się fałszywie dodatnie wyniki z powodu obecności cukromoczu (glukozuria), ropomoczu (pyuria) lub krwiomoczu (hematuria). Dr Johnson twierdzi, że aby ostatecznie potwierdzić rozpoznanie TCC, oprócz dodatniego wyniku testu konieczne są dalsze badania diagnostyczne.
Wskazówka diagnostyczna
Aby uzyskać większą próbkę do badań cytologicznych, można przeprowadzić inwazyjne (diagnostyczne) cewnikowanie. W tym celu wprowadza się cewnik do pęcherza moczowego, a następnie opiera go o ściany pęcherza i obraca dookoła, aby uwolnić do moczu komórki ściany pęcherza. Dr Johnson twierdzi, że jest to bezpieczne i nie wiąże się z ryzykiem rozprzestrzenienia się raka, zwłaszcza w porównaniu z cystocentezą (nakłuciem pęcherza moczowego) lub biopsją cienkoigłową pęcherza moczowego.
Wykrywanie mutacji genu BRAF. Doktor Johnson zaleca wykonanie tych badań we wczesnej diagnostyce raka. Za pomocą tego testu można wykryć możliwy TCC do czterech miesięcy przed pojawieniem się jakichkolwiek objawów klinicznych. Może być on również stosowany do monitorowania skuteczności leczenia.
Jakie są możliwości leczenia?
Możliwości leczenia TCC obejmują:
- leczenie operacyjne (w tym trwałą cystotomię)
- naświetlanie
- chemioterapię metronomiczną
- leczenie farmakologiczne.
Chociaż leczenie operacyjne jest możliwe, TCC na ogół lokalizuje się w trójkącie pęcherza moczowego, gdzie niejednokrotnie nie można wykonać zabiegu. W takich przypadkach dr Johnson często stosuje chemioterapię w połączeniu z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ).7-16 W tabeli 1 przedstawiono przegląd skuteczności różnych schematów chemioterapii.
Krótka uwaga dotycząca kotów
Koty również mogą mieć TCC, ale zdarza się to rzadko. Wydaje się, że nowotwór ten częściej spotyka się u kocurów niż u kotek. U tego gatunku nie występuje on tak często w trójkącie pęcherza jak u psów. Z powodu postępowania choroby średni czas przeżycia wynosi pięć do ośmiu miesięcy. Pamiętaj, że u kotów nie można stosować cisplatyny z uwagi na jej nefrotoksyczne działanie.
