Rozród

Skutki uboczne antykoncepcji chirurgicznej u małych zwierząt

16/03/2018

Reasumując, należy stwierdzić, że zabiegi gonadektomii u obu płci pozostaną na pewno podstawową formą trwałej antykoncepcji u zwierząt nieprzeznaczonych do rozrodu. Trzeba jednak mieć świadomość potencjalnych skutków ubocznych operacji i uwzględniać je zarówno przy wyborze samej metody, terminu zabiegu, jak i w postępowaniu diagnostycznym ukierunkowanym na wymienione wyżej zaburzenia.

■

Ryc. – A. Max

PIŚMIENNICTWO

1. Berry S.J., Strandberg J.D., Saunders W.J., Coffey D.S.: Development of canine benign prostatic hyperplasia with age. Prostate 1986, 9, 363-373. – 2. Bonecka J.: Zależności pomiędzy stanem klinicznym a obrazem radiologicznym u kotów ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i stawów kończyn. Praca doktorska, SGGW Warszawa 2013. – 3. Chalmers S.A., Medleau L.: Identifying and treating sex-hormone dermatoses in dogs. J. Vet. Med. 1990, 85, 1317-1324. – 4. Duval J.M., Budsberg S.C., Flo G.L., Sammarco JL.: Breed, sex, and body weight as risk factors for rupture of the cranial cruciate ligament in young dogs. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1999, 215, 811-814. – 5. Feldman E.C., Nelson R.W.: Canine and Feline Endocrinology and Reproduction. Third Edition. Saunders, St. Louis 2004, s. 86-151. – 6. Filipović B., Šošić-Jurjević B., Ajdžanović V., Trifunović S., Manojlović-Stojanoski M., Ristić N., Nestorović N., Milošević V., Sekulić M.: The effect of orchidectomy on thyroid C cells and bone histomorphometry in middle-aged rats. Histochem. Cell Biol. 2007, 128,153-159. – 7. Heidenberger E., Unshelm J.: Verhaltensänderungen von Hunden nach Kastration. Tierärztl. Praxis 1990, 18, 69-75. – 8. Johnston S.D.: Questions and answers on the effects of surgically neutering dogs and cats. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1991, 198, 1206-1213. – 9. Kim H.H., Yeon S.C., Houpt K.A., Lee H.C., Chang H.H., Lee H.J.: Effects of ovariohysterectomy on reactivity in German Shepherd dogs. Vet. J. 2006, 172, 154-159. – 10. Krzyżewska A., Max A.: Wpływ gonadektomii na występowanie hiperadrenokortycyzmu i możliwości jego leczenia u fretki domowej. Życie Wet. 2010, 85, 41-44.

11. Krzyżewska-Młodawska A., Max A.: Wpływ gonadektomii na wygląd, masę i objętość tarczycy u psów. Życie Wet. 89, 2014, 344-347. – 12. Krzyżewska-Młodawska A., Max A., Bartyzel B.J.: Influence of gonadectomy on serum ft4 concentrations in male and female dogs. EJPAU, 2014, 17(1), #01. – 13. Krzyżewska-Młodawska A., Max A., Grabiec A., Sokołowska J.: Wpływ gonadektomii na budowę histologiczną tarczycy u psów. Życie Wet. 89, 2014, 424-427. – 14. Krzyżewska-Młodawska A., Max A., Sokołowska J.: Wpływ gonadektomii na ekspresję tyreoglobuliny, kalcytoniny i TTF-1 w tarczycy u psów obu płci. Życie Wet. 89, 2014, 597-600. – 15. Lieberman L.L.: A case for neutering pups and kittens at two months of age. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1987, 191, 518-521. – 16. Lowseth L.A., Gerlach R.F., Gillett N.A., Muggenburg B.A.: Age-related changes in the prostate and testes of the beagle dog. Vet. Path. 1990, 27, 347-353. – 17. Maarschalkerweerd R.J., Endenburg N., Kirpensteijn J., Knol B.W.: Influence of orchiectomy on canine behaviour. Vet Rec. 1997, 140, 617-619. – 18. Max A., Grabiec A.: Leczenie niepożądanych zachowań samczych psów i kotów. Życie Wet. 2000, 75, 19-22. – 19. Milne K.L., Hayes H.M. Jr.: Epidemiologic features of canine hypothyroidism. Cornell Vet. 1981, 71, 3-14. – 20. Nathaniel D.R.: Effect of gonadectomy on the follicular cell and inclusions in mitochondria of rabbit thyroid gland. Am. J. Pathol. 1978, 91, 137-148.

21. Neilson J.C., Eckstein R.A., Hart B.L.: Effects of castration on problem behaviors in male dogs with reference to age and duration of behavior. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1997, 211, 180-182. – 22. Olson P.N., Kustritz M.V., Johnston S.D.: Early-age neutering of dogs and cats in the United States (a review). J. Reprod. Fertil. 2001, 57 Suppl. 223-232. – 23. Panciera D.L.: Hypothyroidism in dogs: 66 cases (1987-1992). J. Am. Vet. Med. Assoc. 1994, 204, 761-767. – 24. Reichler I.M.: Gonadectomy in cats and dogs: a review of risks and benefits. Reprod. Domest. Anim. 2009, 44 Suppl 2, 29-35. – 25. Romagnoli S.: Surgical gonadectomy in the bitch and queen: should it be done and at what age? Proceedings of the SEVC, Barcelona 2008. http://www.ivis.org/proceedings/sevc/2008/romag1.pdf. – 26. Root M.V., Johnston S.D., Olson P.N.: The effect of prepuberal and postpuberal gonadectomy on radial physeal closure in male and female domestic cats. Vet. Radiol. Ultrasound 1997, 38, 42-47. – 27. Root Kustritz M.V.: Determining the optimal age for gonadectomy of dogs and cats. J. Am. Vet. Med. Assoc. 2007, 231, 1665-1675. – 28. Root Kustritz M.V.: Efects of surgical sterilization on canine and feline health and on society. Reprod. Domest. Anim. 2012, 47, 214-222. – 29. Salmeri K.R., Bloomberg M.S., Scruggs S.L., Shille V.: Gonadectomy in immature dogs: effects on skeletal, physical, and behavioral development. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1991, 198, 1193-1203. – 30. Scott D.W., Miller W.H., Griffin C.: Endocrine and metabolic diseases. W: Muller and Kirk’s Small Animal Dermatology, 6-th edition. Saunders, Philadelphia 2001, s. 851-865.

31. Shoemaker N.J., Schuurmans M., Moorman H., Lumeij J.T.: Correlation between age at neutering and age at onset of hyperadrenocorticism in ferrets. J. Am. Vet. Med. Assoc. 2000, 216, 195-197. – 32. Slauterbeck J.R., Pankratz K., Xu K.T., Bozeman S.C., Hardy D.M.: Canine ovariohysterectomy and orchiectomy increases the prevalence of ACL injury. Clin. Orthop. Relat Res. 2004, 429, 301-305. – 33. Spain C.V., Scarlett J.M., Houpt K.A.: Long-term risks and benefits of early-age gonadectomy in dogs. J. Am. Vet. Med. Assoc. 2004, 224, 380-387. – 34. Stubbs W.P., Bloomberg M.S.: Implications of early neutering in the dog and cat. Semin. Vet. Med. Surg. (Small Anim) 1995, 10, 8-12. – 35. Ślebodziński A.B.: Niedoczynność tarczycy u psów. Część II. Patogeneza i objawy kliniczne. Życie Wet. 2001, 76, 320-322. – 36. Ślebodziński A.B.: Niedoczynność tarczycy u psów. Część IV. Diagnostyka hormonalna i leczenie. Życie Wet. 2001, 76, 405-408. – 37. Teske E., Naan E.C., van Dijk E.M., Van Garderen E., Schalken J.A.: Canine prostate carcinoma: epidemiological evidence of an increased risk in castrated dogs. Mol. Cell Endocrinol. 2002, 197, 251-255. – 38. Whitehair J.G., Vasseur P.B., Willits N.H.: Epidemiology of cranial cruciate ligament rupture in dogs. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1993, 203, 1016-1019. – 39. Zirkin B.R., Strandberg J.D.: Quantitative changes in the morphology of the aging canine prostate. Anat. Rec. 1984, 208, 207-214.