Fosforany nieorganiczne są ważnym składnikiem kości i błon komórkowych, odgrywają też istotną rolę w wielu procesach metabolicznych w organizmie. Najwięcej fosforanów, bo około 85% ilości ogólnoustrojowej, znajduje się w tkance kostnej. W warunkach fizjologicznych fosforany zawarte w pożywieniu wchłaniają się w jelicie cienkim, a ich nadmiar jest wydalany z moczem.

Wchłanianie jelitowe fosforanów jest zależne od witaminy D, natomiast ich wydalanie z moczem regulowane jest przez parathormon (PTH) wydzielany przez przytarczyce oraz przez tzw. fosfatoniny, głównie przez czynnik wzrostowy fibroblastów (fibroblast growth factor 23 – FGF-23). Jest to białkowy czynnik produkowany przez osteocyty i osteoblasty, odpowiedzialny za regulację homeostazy wapniowo-fosforanowej. Powoduje obniżenie stężenia fosforanów w osoczu poprzez zmniejszenie ich resorpcji zwrotnej oraz wchłaniania jelitowego z udziałem aktywnej postaci witaminy D.

W przewlekłej niewydolności nerek jednym z pierwszych zaburzeń metabolicznych jest retencja fosforanów, nasilająca się wraz ze spadkiem czynności wydalniczej nerek. W przewlekłej niewydolności nerek wzrost stężenia FGF-23 w surowicy wyprzedza wzrost stężenia PTH i fosforanów oraz obniżenie stężenia witaminy D i wapnia, co jest prawdopodobnie mechanizmem kompensacyjnym, pozwalającym na utrzymanie fizjologicznych stężeń fosforanów (1).

Wapń (Ca) odgrywa główną rolę w przemianie materii. Wpływa między innymi na przepuszczalność błon komórkowych, pobudza komórki nerwowe i mięśniowe. Jego przemiana regulowana jest przez parathormon. Około połowy wapnia krwi związane jest z albuminą...