Temat numeru: geriatria
Czym jest geriatria małych zwierząt?
dr hab. Jacek Madany
Pytanie zadane w tytule skłania do refleksji i dyskusji. Odpowiedzi i stwierdzenia, które znajdują się poniżej, są efektem obserwacji i doświadczeń autora. Sam artykuł natomiast przedstawia dotychczasowy rozwój geriatrii i aktualny stan wiedzy w podejściu do starszych psów i kotów, widziany z perspektywy gabinetu i wielu lat praktyki klinicznej. Jest także zbiorem wypróbowanych zasad, które, tu zaprezentowane, mogą pomóc lekarzom w pracy gabinetowej. Czym zatem jest geriatria na tle innych subdyscyplin funkcjonujących w świecie małych zwierząt? Jak należy postępować ze starszymi pacjentami i ich właścicielami? Czy polscy lekarze weterynarii są dobrze przygotowani do aktualnych oczekiwań klientów gabinetów małych zwierząt? Odpowiedzi na te i inne pytania padają wprost lub są umieszczone między wierszami rozważań, podsumowanie zaś znajduje się na końcu analizy.
SUMMARY
What is small animal geriatrics?
The period beyond 7 years of age can and should provide a good quality of life and be a calm and serene period for animals and their owners for many years. A means to achieve this objective is “Senior”, an office-based program of care for elderly animals. The program includes regular examinations and office visits and specific therapeutic procedures in case of illness adapted to the physiology of old age. Euthanasia is a care event included in the program and remains a good choice in veterinary medicine. Caring for elderly pets should involve the best medical knowledge and psychological preparation along with the skills of compassionate behavior towards animal owners. The continuing cooperation of vet doctors with owners is the best proof of trust and respect for the work that veterinarians do.
Key words: geriatrics, dogs, cats, health program
Kontekst historyczny i cywilizacyjny
Z perspektywy dnia codziennego nie jest to dobrze widoczne, ale świat jest w trakcie rewolucji dokonującej się w medycynie. W XX wieku cała medycyna, w tym i weterynaria, była projektem egalitarnym i skupiała się na leczeniu wszystkich chorych osobników. Interna była tego najlepszym przykładem, zakładano bowiem, że istnieje norma zdrowia, i jeżeli ktoś jej nie spełniał, to dążyło się do tego, by ją spełniał. W weterynarii założenie to było rozciągnięte na wszystkie gatunki i grupy wiekowe zwierząt. Takim zasadom podporządkowany był ówczesny program studiów weterynaryjnych, nie różnicujący pacjentów pod względem wieku. Myślenie takie – i oczywiście działanie – stało się zatem dominującym sposobem postępowania lekarskiego absolwentów wydziałów weterynaryjnych do mniej więcej początku XXI wieku. Działania takie cechowała duża powtarzalność i rutynowość, co w dużym stopniu eliminowało samodzielność myślenia, indywidualność i kreatywność lekarzy. Skrajnym tego przykładem był funkcjonujący zwrot „schematy leczenia”, o których mówili studenci i lekarze kursów w latach 90.