Nużyca jest chorobą pasożytniczą rzadko spotykaną u kotów. Może być powodowana przez różne gatunki pasożytów z rodzaju Demodex. Obecnie rozpoznano trzy gatunki tego pasożyta występujące u kotów, istnieje też możliwość zarażenia gatunkami występującymi u psów oraz ludzi. Wybór leczenia zależy od gatunku wykrytego pasożyta i współistniejących chorób.

Nużyca kotów jest chorobą skóry wywoływaną przez ektopasożyty z rodzaju Demodex. Dotychczas zidentyfikowano trzy gatunki pasożyta – Demodex cati, Demodex gatoi oraz trzeci, jak dotąd nie nazwany (7). Różnią się one między sobą budową morfologiczną (1, 3, 7). Różnice między poszczególnymi gatunkami dotyczą również sposobu ich bytowania oraz okoliczności, w jakich wywołują chorobę. D. cati jest elementem naturalnej flory skóry kota. Powoduje chorobę jedynie w stanie immunosupresji, a więc głównie podczas chorób wirusowych, cukrzycy, hiperadrenokortycyzmu itp. Pasożyt ten stwierdzany jest najczęściej u kotów przewlekle chorych lub takich, u których rozpoznano jednocześnie chorobę zakaźną. D. gatoi cechuje się zupełnie odmienną morfologią oraz sposobem bytowania. Jest to pasożyt mający zdolność drążenia w skórze, a koty zarażają się wzajemnie.

Badania techniką PCR wykazały, że D. gatoi i D. cati są od siebie różne. D. gatoi jest najbliżej spokrewniony z Demodex brevis (występuje u ludzi), a D. cati z Demodex canis (4). Trzeci z opisywanych pasożytów różni się morfologią od dwóch pozostałych. Opisywany jest jako krótszy niż D. cati oraz dłuższy niż D. gatoi, bardziej okrągły niż D. cati, ale smuklejszy niż D. gatoi (5, 8). W części środkowej ma cztery pary odnóży. Średnia długość osobnika wynosi 149,9 µm (5). Co interesujące, w badaniach przeprowadzonych przez Ferreira i wsp. w 2015 roku wykazano obecność u badanych kotów D. folliculorum oraz D. brevis występujących u ludzi, co dowodzi możliwości przenoszenia się pasożytów między różnymi gatunkami żywicieli.