W polskiej praktyce weterynaryjnej jednym z najczęściej rozpoznawanych towarzyszących procesów patologicznych u zwierząt jest rozrost o charakterze nowotworowym. Najłatwiejsze do uwidocznienia są zmiany guzowate jamy brzusznej, często wykrywane już w badaniu klinicznym. Szybki rozwój techniki umożliwia wybór nowych, coraz doskonalszych metod diagnostycznych, dostarczających dużej ilości informacji. W pracy przedstawiono możliwości oceny diagnostycznej dwóch najbardziej rozpowszechnionych metod – radiografii i ultrasonografii.

Warto przypomnieć, że w ujęciu radiologicznym pojęcia „guz”, „zmiana guzowata” odnoszą się do procesów patologicznych, wśród których oprócz rozrostów nowotworowych należy wymienić krwiaki, ropnie, ziarniniaki i torbiele (2, 6, 12, 15, 22, 23).

Badanie radiograficzne

Podstawową zasadą oceny radiograficznej jest wykonanie zdjęć rentgenowskich w dwóch prostopadłych projekcjach (bocznej i brzuszno-grzbietowej) (16). Na ich podstawie możliwe jest ustalenie lokalizacji guza, jego wielkości, kształtu, brzegu, wysycenia cieniowego oraz wpływu, jaki wywiera na narządy sąsiadujące. Dowodem obecności zmiany guzowatej w jamie brzusznej są objawy bezpośrednie i pośrednie. Do objawów bezpośrednich zalicza się uwidocznienie samego guza lub powiększenie narządu, w którym jest on umiejscowiony (z możliwą zmianą kształtu i wysycenia cieniowego). Z reguły zmiany guzowate pochłaniają promienie rentgenowskie w stopniu zbliżonym do narządów miąższowych, co sprawia, że niezwykle rzadko można uwidocznić małe guzy zlokalizowane w narządach miąższowych albo poza nimi. Tylko duże tłuszczaki cieniują słabiej, podobnie do tkanki tłuszczowej (ryc. 1). Niekiedy w masie guza może być widoczny gaz (wynik procesów martwicowych lub dowód objęcia jelita procesem patologicznym), tłuszcz bądź zwapnienia (dystroficzne wapnienie ropnia, krwiaka, ziarniniaka grzybiczego, zmiany nowotworowej albo obszaru martwicy (ryc. 2) (28).