Małe zwierzęta
Diagnostyka laboratoryjna w endokrynologii małych zwierząt – najczęściej zadawane pytania. Cz. II. Choroby tarczycy
dr n. med. Marta Idziak1
dr n. wet. Anna Burdzińska2
Weterynaryjna diagnostyka laboratoryjna oferuje obecnie wiele badań niezbędnych w rozpoznawaniu chorób tarczycy u psów i kotów. Mimo ich dostępności, potwierdzanie klinicznego podejrzenia niedoczynności lub nadczynności tarczycy za pomocą testów laboratoryjnych często nastręcza lekarzom weterynarii wiele trudności.
SUMMARY
Laboratory diagnosis in small animal endocrinology – most frequently asked questions. Part 2. Thyroid diseases
Thyroid diseases are the most frequent endocrine disorders in dogs and cats. This article discusses the most important issues regarding laboratory evaluation of thyroid gland function. Our aim is to present information to help practitioners with regard to 1) the choice of laboratory tests in order either to diagnose thyroid disease or to assess treatment efficacy; 2) proper sample collection and storage and 3) the most accurate interpretation of test results.
Key words: thyroid disease, laboratory methods, total T4, free T4, thyroid stimulating hormone
Do badań podstawowych należą oznaczenia stężenia całkowitej i wolnej tyroksyny (TT4 i FT4) oraz hormonu tyreotropowego (TSH). Bardziej zaawansowane i niedostępne rutynowo w Polsce są oznaczenia FT4 metodą zrównoważonej dializy (FT4-ED), przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (TGAA) oraz przeciwciał przeciwko tyroksynie (T4AA) (tab. I). Najrzadziej wykonywane pozostają oznaczenia trójjodotyroniny (T3) oraz testy czynnościowe.
Niniejsze opracowanie jest próbą udzielenia odpowiedzi na pytania dotyczące powyższych badań, z jakimi lekarze weterynarii najczęściej zwracają się do diagnostów laboratoryjnych. Dodatkowo przedstawiono pokrótce niektóre z najnowszych doniesień dotyczących zastosowania diagnostyki laboratoryjnej w rozpoznawaniu chorób tarczycy u psów i kotów.
Najczęściej zadawane pytania
Jaki materiał do badań w kierunku chorób tarczycy należy przesłać do laboratorium?
W przypadku wszystkich badań laboratoryjnych pomocnych w diagnozowaniu chorób tarczycy materiałem z wyboru jest surowica. Przy pobieraniu krwi do analiz wykonywanych immunoenzymatyczną metodą chemiluminescencyjną (CLIA) (ryc. 1), co dotyczy większości oznaczeń hormonalnych, nie jest wskazane stosowanie probówek z żelem separującym lub antykoagulantami, których pozostałości grożą zafałszowaniem wyniku (23). Głodówka pacjentów przed pobraniem krwi nie jest bezwzględnie wymagana, aczkolwiek brak lipemii w probówce ułatwia procedurę i skraca czas wykonania badania. Surowica nie powinna natomiast nosić śladów hemolizy. Dlatego zaleca się odwirowanie skrzepu krwi i przesłanie do laboratorium odseparowanego materiału, zwłaszcza w przypadku dłuższego transportu. Stabilność hormonów tarczycowych w odwirowanej surowicy zależy od temperatury jej przechowywania (tab. II). Istotne jest także, aby pamiętać, że objętość surowicy konieczna do wykonania badań hormonów metodą CLIA jest wielokrotnie wyższa od objętości wymaganych w przypadku standardowych oznaczeń biochemicznych (tab. II).
