Problem ten dotyka dwa razy częściej zwierzęta kastrowane – zarówno samice, jak i samce, które są przekarmiane i nie mają dostatecznej ilości ruchu. W przypadku suk nie ma znaczenia, czy zostały one poddane OVH, czy OVE. Udowodniono, że przy prawidłowym żywieniu i odpowiedniej ilości ruchu problem otyłości u zwierząt kastrowanych jest taki sam jak w przypadku zwierząt niekastrowanych (1, 2, 11).
Dyskusja
Kastracja zwierząt jest najpowszechniej wykonywanym zabiegiem w chirurgii weterynaryjnej. Umożliwia ograniczenie rozrodu zwierząt, a co za tym idzie zmniejsza liczbę zwierząt bezpańskich. Pozwala także zapobiegać niektórym groźnym w skutkach chorobom układu rozrodczego, między innymi ropomaciczu czy nowotworom dróg rodnych i jajników. Wczesna kastracja ogranicza ryzyko wystąpienia nowotworów gruczołu mlekowego. Zadaniem chirurga jest wybranie takiej techniki operacyjnej, która jest najlepsza dla pacjenta, co oznacza, że jest najmniej inwazyjna i niesie najmniejsze ryzyko powikłań. Gdyby porównać technikę OVE z techniką OVH, to należy uznać, że OVE jest mniej czasochłonna, a z założenia także mniej inwazyjna. Pozwala zmniejszyć ryzyko krwotoku wewnętrznego, ziarniniaka kikuta macicy, krwawienia z pochwy. W literaturze brak doniesień o przypadkach ropomacicza lub nowotworów macicy po zabiegu OVE. Na podstawie obecnej wiedzy nie udowodniono także żadnej korzyści wynikającej z usunięcia macicy u zdrowych, rutynowo kastrowanych zwierząt domowych.
W Polsce zdecydowana większość samic poddawana jest zabiegowi kastracji w starszym wieku, zabiegi wykonywane są często ze wskazań lekarskich powodujących konieczność odjęcia jajników i macicy. U tych samic pogrubiała lub krucha tkanka trzonu macicy utrudnia właściwe założenie przewiązki, co dodatkowo może stwarzać zagrożenie krwotokiem wewnętrznym. U dużych suk (powyżej 25 kg masy ciała) jajniki są trudniejsze do wyeksponowania w polu operacyjnym, a co za tym idzie trudniej u tych samic założyć prawidłowo przewiązkę, co także zwiększa ryzyko krwawienia. Z technicznego punktu widzenia OVE jest zabiegiem zdecydowanie mniej inwazyjnym i czasochłonnym (szczególnie ze względu na krótsze cięcie powłok brzusznych). Brak uszkodzenia więzadła szerokiego macicy, a także brak kikuta macicy otwierającego światło błony śluzowej do jamy brzusznej, umożliwiają ograniczenie okołooperacyjnego urazu tkanek miękkich i zmniejszają ryzyko zrostów pooperacyjnych. Z drugiej zaś strony, małe pole operacyjne i konieczność naciągania tkanek mogą – wręcz przeciwnie – zwiększać ryzyko zrostów. Obliczono, że przeciętny czas wykonania OVE jest o ok. 20% krótszy niż w przypadku wykonywania OVH, co pozwala skrócić czas znieczulenia zwierzęcia, ilość użytych materiałów anestetycznych i szewnych (1, 2). Przy porównaniu zabiegu OVE i OVH dyskusyjny może wydawać się czas rekonwalescencji. Proces gojenia jest taki sam w przypadku rany długiej, jak i krótkiej. Znaczenie może mieć tu jedynie ból pooperacyjny, który przy mało obszernej laparotomii jest mniejszy.
Badania wykonywane na reprezentatywnej populacji zwierząt dowodzą, że nie ma konieczności odjęcia także macicy podczas kastracji zdrowych suk i kotek (1, 2, 3).
* Z doświadczenia autorki niniejszego opracowania wynika, że lepiej rozpocząć zabieg od jajnika, który znajduje się bliżej operatora, niezależnie od tego, po której stronie stołu stoi chirurg.
Ryc. – M. Malanowski
PIŚMIENNICTWO
1. Van Goethem B., Schaefers-Okkens A., Kirpensteijn J.: Making a rational choice between ovariectomy and ovariohisterectomy in the dog: a discussion of the benefits of either technique; Vet Surg 35, 136-143, 2006. – 2. Kirpensteijn J.: Ovariectomy versus ovariohisterectomy. Is the eternal argument ended? 59 Congresso Internazionale Multisala SCIVAC, 2008. – 3. Okkens A.C., Kooistra H.S., Nickel R.F.: Comparison of longterm of ovariectomy versus ovariohysterectomy bitches. J Reprod Fertil 51, 227-231. – 4. Hedlund C.S.: Surgery of the reproductive and genital system. W: Fossum T.W.: Small Animal Surgery St. Louis, MO, Mosby-Year Book Inc, 1997, 523-524, 536-537. – 5. Stone A.E., Cantrell C.G., Sharp N.J.: Ovary and uterus. W: Slatter D.: Textbook of Small Animal Surgery Philadelphia, PA, Saunders, 1993, 1293-1308. – 6. Schneider R., Dorn C.R., Taylor D.O.: Factors influencing canine mammary cancer development and postsurgical survival. J Natl Cancer Inst 43, 1249-1261, 1969. – 7. Sorenmo K.U., Shofer F.S.: Goldschmidt: effect of spaying and timing of spaying on survival of dogs with mammary carcinoma. J Vet Intern Med 14, 266-270, 2000. – 8. Pollari F.L., Bonnett B.N., Bamsey S.C. i wsp.: Postoperative complications of elective surgeries in dogs and cats examining electronic and paper medical records. J Am Vet Med Assoc 208, 1882, 1996. – 9. Berzon J.L.: Complications of elective ovariohysterectomies in the dog and the cat at a teaching institution: clinical review of 853 cases. Vet Surg 8, 89-91, 1979. – 10. Okkens A.C., van de Gaag I., Biewenga W.J. i wsp.: Urological complications following ovariohysterectomy in Tijdschr Diergeneeskd 106, 1189-1198, 1981.
11. Kyles A.E., Aronsohn M., Stone E.A. i wsp.: Urogenital surgery. W: Lipowitz A.J., Complications in Small Animal Surgery. Baltimore, MD, Williams and Wilkins, 1996, 496-503. – 12. Pearson H.: The complications of ovariohysterectomy in the bitch. J Small Anim Pract 14, 257-266, 1973. – 13. Miller D.M.: Ovarian remnant syndrome in dogs and cats: 46 cases (1988-1992). J Vet Diagn Invest 7, 572-574, 1995. – 14. Janssens L.A., Janssens G.H.: Bilateral flank ovariectomy in the dog – surgical technique and sequelae in 72 animals. Small Anim Pract 32, 249-252, 1991. – 15. Brodey R.S.: Neoplasms of the canine uterus, vagina and vulva: a clinicopathologic survey of 90 cases. J Am Vet Med Assoc 151, 1294-1307, 1967.
