15/03/2018
Po tym czasie konia stopniowo wprowadza się w rytm pracy, a powrót do pełnej aktywności trwa 6-12 miesięcy w zależności od stopnia uszkodzenia. Kontrolę postępów leczenia za pomocą USG zaleca się przeprowadzać w 1., 4. oraz 6. miesiącu rehabilitacji (18, 33). Zazwyczaj jedna iniekcja koncentratu płytek wystarcza do regeneracji uszkodzonej tkanki. U niektórych pacjentów wykonuje się powtórne podanie osocza bogatopłytkowego po upływie 3 miesięcy.
Inżynieria tkankowa jest nową, obiecującą dziedziną medycyny rekonstrukcyjnej, której celem jest doprowadzenie do regeneracji tkanki, w tym przywrócenia jej pierwotnych funkcji. Koncentrat płytek może być stosowany do przyspieszenia gojenia tkanek miękkich (np. ran skóry, owrzodzenia rogówki), kości i stawów (25). Szczególnie korzystny jest w leczeniu tkanek słabo unaczynionych, zwłaszcza chorób (zwyrodnień) kości i stawów – osteoarthritis lub osteochondrozy, przy braku poprawy po tradycyjnym leczeniu. Wykazano, że czynniki wzrostu zawarte w koncentracie stymulują regenerację chrząstki stawowej. W takich przypadkach zaleca się trzykrotne wstrzyknięcie koncentratu płytek w odstępach dwutygodniowych bezpośrednio do stawu (4). Odnotowano także pozytywne jego wykorzystanie w leczeniu złamań kości przy podawaniu koncentratu płytek wprost do szczeliny złamania (6, 14).
Główną zaletą stosowanego autologicznego osocza bogatopłytkowego jest brak ryzyka reakcji alergicznej, gdyż koncentrat płytek pochodzi z krwi pacjenta. Kolejną korzyścią tej procedury jest to, że skoncentrowane dawki czynników wzrostowych mogą być dostarczane bezpośrednio do miejsca uszkodzenia tkanki.
Skuteczna regeneracja i przebudowa blizny została potwierdzona badaniami histologicznymi. W uszkodzonych ścięgnach obserwowano wzrost syntezy kolagenu typu I oraz uporządkowanie jego struktury. Badania na szczurach dowiodły wzrostu wytrzymałości ścięgna o 30% po upływie tygodnia od momentu podania koncentratu płytek (23, 30).
Stwierdzono także, że około 90% koni z uszkodzeniami ścięgien lub więzadeł satysfakcjonująco odpowiadało na leczenie koncentratem płytek, z tego 84% koni w ciągu 6 miesięcy w pełni powróciło do zdrowia, a w ciągu roku nie zaobserwowano u nich ponownego uszkodzenia (3, 18).
Wyniki tych badań świadczą wyraźnie, że stosowanie koncentratu płytek stanowi alternatywę dla komórek macierzystych, przy czym jest mniej inwazyjną, tańszą, szybszą i łatwiejszą do zastosowania metodą leczenia (19). Ze względu na to, że koncentrat płytek uzyskiwany za pomocą komercyjnych separatorów cechuje się zróżnicowanym stopniem zanieczyszczenia leukocytami oraz erytrocytami, alternatywną metodą pozyskiwania osocza bogatopłytkowego jest technika podwójnego wirowania, za pomocą której można uzyskać bardziej oczyszczone koncentraty płytek (ryc. 2).
Obecnie jesteśmy w fazie początkowej oceny zastosowania osocza bogatopłytkowego w badaniach klinicznych. W celu wprowadzenia tej metody do rutynowej terapii niezbędna jest jej standaryzacja, polegająca na określeniu pożądanej liczby płytek w koncentracie, ustalenia optymalnego czasu od momentu pobrania krwi do podania w chore miejsce oraz ustalenia warunków pozyskiwania płytek, jak również ich oceny jakościowej.
Jak dotąd dysponujemy ograniczoną wiedzą na temat biologicznych interakcji substancji oraz komórek krwi z tkankami otaczającymi miejsce iniekcji. Dotychczas nie wyjaśniono np. korzystnego lub negatywnego wpływu leukocytów obecnych w koncentracie płytek. Można domniemywać, że obecność tych komórek może korzystnie oddziaływać w przypadku leczenia przewlekłych zapaleń.
Dalsze badania mogą pomóc w udoskonaleniu techniki wykorzystywania potencjału czynników wzrostu, np. izolacji poszczególnych czynników oraz możliwości zastosowania ich u innego osobnika. Niemniej jednak przedstawiony przegląd piśmiennictwa oraz wyniki badań klinicznych przemawiają za korzystnym wpływem koncentratu płytkowego w naprawie uszkodzonych tkanek. Dobre wyniki leczenia uprawniają do stwierdzenia, że terapia osoczem bogatopłytkowym może stanowić skuteczną metodę leczenia uszkodzeń ścięgien u koni, dając szansę na całkowity powrót do poprzedniego użytkowania.
