XX Kongres Akademii po Dyplomie Weterynaria Kraków już 20-21 września! | Sprawdź program >
Toksykologia
Zaburzenia hematologiczne wywołane lekami u psów i kotów
dr n. wet. Magdalena Żmigrodzka1
prof. dr hab. Anna Winnicka2
W badaniu klinicznym i laboratoryjnym zarówno u psów, jak i u kotów coraz częściej stwierdzane są niepożądane reakcje na lek – ADR (adverse drug reaction). Jest to niezamierzona i szkodliwa odpowiedź organizmu rozwijająca się po profilaktycznym, diagnostycznym lub leczniczym podaniu chemioterapeutyku (1, 2). Dla poszczególnych substancji czynnych stosowanych u ludzi ustalono prawdopodobieństwo wystąpienia ADR, stopnie nasilenia objawów klinicznych i spodziewany czas ich pojawienia się. Określone zostały również wartości krytyczne wyników badania hematologicznego, w tym liczby leukocytów, erytrocytów i płytek krwi, poniżej których rozpoznawana jest cytopenia będąca skutkiem działania podanego chemioterapeutyku. Jak dotąd w weterynarii nie ma podobnych zbiorczych opracowań (3, 4).
Summary
Drug-induced blood cell disorders in dogs and cats
A growing number of drugs administered to dogs and cats have been suspected or confirmed to cause drug-induced blood cell disorders. They have various effects: bone marrow suppression, immune-mediated or oxidant blood cell destruction, and dysmyelopoiesis. Knowledge of the mechanism of a drug’s toxicity, its clinical signs and associated laboratory abnormalities will make it possible to quickly diagnose blood cell disorders induced by the drug.
Key words: adverse drug reactions, cat, dog
Mechanizm toksyczności leków
Niepożądane działanie leku przejawiające się zaburzeniami układu krwiotwórczego może zależeć od dawki leku i jest określane jako działanie typu A lub może rozwijać się niezależnie od dawki (osobnicza nietolerancja) i określane jest jako działanie typu B. U osobników, u których wystąpiła nietolerancja, podejrzewa się obecność mutacji prowadzącej do zmniejszonego lub nieprawidłowego metabolizmu leku albo reakcję immunologiczną na lek bądź jego metabolity. Z tego powodu pacjenci z niewydolnością wątroby i nerek są w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia ADR (2, 3, 5).
Leki rutynowo wykorzystywane w praktyce weterynaryjnej mogą wywoływać zarówno uszkodzenia komórek na skutek utlenienia i denaturacji hemoglobiny erytrocytów, jak i reakcje immunologiczne niszczące erytrocyty albo szpik lub powodujące dysmielopoezę...
Za przenoszenie przez błonę komórkową różnych substancji endo- i egzogennych, w tym za eliminację wielu leków i ich metabolitów, odpowiedzialna jest glikoproteina P, a jej obecność m.in. w śródbłonku naczyń krwionośnych mózgu zabezpiecza przed prz...
Leki przeciwnowotworowe
Leki przeciwnowotworowe wywołują reakcję typu A, a ich wysoki indeks mitotyczny powoduje, że najbardziej narażone są szybko dzielące się komórki, w tym komórki szpiku. Po ich zastosowaniu małopłytkowość rozwija się w ciągu 9-14 dni, a neutropenia ...
