Urologia
Zatrucia substancjami nefrotoksycznymi i ich leczenie metodami nerkozastępczymi u psów i kotów
lek. wet. Marta Popiel
lek. wet. Łukasz Majcher
Zatrucia są wynikiem celowego podania substancji toksycznej lub przypadkowego spożycia leku bądź innej substancji nieprzeznaczonej dla danego zwierzęcia. Część z nich to skutek jatrogennego działania lekarza. Substancje te mogą uszkadzać nerki bezpośrednio lub tak wpływać na funkcjonowanie organizmu, że pośrednio powodują w nich zmiany. W związku z pojawiającymi się nowymi możliwościami w medycynie weterynaryjnej w szczególnych przypadkach schemat postępowania można poszerzyć o zaawansowane techniki leczenia nerkozastępczego.
Summary
Nephrotoxic substance intoxication. Advanced treatment of poisoning in dogs with renal replacement therapy
Cases of poisoning have always been common in veterinary practice. Poisoning may be the result of deliberate administration of a toxic substance or an accidental ingestion of a toxin or drug not intended for a given animal. Some cases are an iatrogenic result of veterinarians’ decisions. These substances can damage the kidneys directly or affect the functioning of the entire body and cause indirect changes in the kidneys. Standards of treatment have been developed for poisoning. In special cases advanced renal replacement therapy may supplement the standard treatment protocol.
Key words: hemodialysis, intoxication, renal replacement treatment
Patomechanizm rozwoju ostrej niewydolności nerek pod wpływem toksyn
Po przyjęciu toksyny może dojść do rozwoju ostrej niewydolności nerek na drodze trzech mechanizmów.
Przede wszystkim substancja może bezpośrednio uszkadzać miąższ nerek. Dostarczana jest tam w wysokim stężeniu, bo przepływ krwi przez nerki to aż 20% pojemności minutowej serca. Dodatkowo wchłanianie zwrotne w kanalikach nerkowych potęguje uszkadzający wpływ na komórki. W kanalikach następuje biotransformacja części substancji, nie zawsze do formy mniej toksycznej (np. glikol etylenowy przekształcany w nerkach do bardziej toksycznych glikolanu i szczawianu). Substancje te uszkadzają ścieżki metaboliczne i w konsekwencji nie dochodzi do wytwarzania odpowiedniej ilości ATP. Blokuje to działanie pompy sodowo-potasowej, powodując obrzęk i śmierć komórek. Obumarłe komórki blokują kanaliki nerkowe, a obrzęk tkanki śródmiąższowej dodatkowo je zwęża. Toksyny zwężają ponadto naczynia w kłębuszkach nerkowych, a także zmniejszają liczbę i wielkość okienek we włośniczkach, doprowadzając do zmniejszenia filtracji kłębkowej.
Nawet jeżeli substancja nie ma charakteru nefrotoksycznego, to pogarszając stan ogólny pacjenta, powoduje zaburzenia ciśnienia krwi. Nerki mają mechanizmy regulacyjne utrzymujące odpowiednie ciśnienie perfuzyjne, ale jeżeli ciśnienie tętnicze spad...