Opłacalność hodowli bydła mlecznego w dużym stopniu zależy od stanu zdrowia gruczołu mlekowego. Choroby tego gruczołu stanowią poważną przyczynę strat ekonomicznych. Wynikają one między innymi z obniżonej wydajności mlecznej, pogorszonej jakości mleka i konieczności leczenia lub brakowania. Jednym z czynników oddziałujących na stan zdrowia gruczołu mlekowego jest żywienie. Składnikami odżywczymi, których odpowiednia podaż ma zasadnicze znaczenie, są – oprócz selenu i witaminy E, które zostały opisane w pierwszej części artykułu (MW 3/2013) – cynk i miedź. Wpływ na stan zdrowia gruczołu mlekowego mogą mieć również inne składniki.

Cynk i miedź

Wyniki badań wskazują na niższe stężenia cynku i miedzi we krwi krów z zapaleniem wymienia niż u zdrowych, ewentualnie nie dowodzą istotnych różnic (14, 19, 40, 44). Wykonano jednak też prace, w których zaobserwowano wyższe stężenie miedzi we krwi chorych osobników (17, 53). W badaniach przeprowadzonych we Francji i w Belgii nie odnotowano związku między stężeniem miedzi w osoczu krwi a ryzykiem zapalenia wymienia. Taki związek wykazano natomiast w przypadku cynku. Stwierdzono, że jego stężenie nie powinno być niższe niż 14 µmol/L (13). Na podstawie innej pracy można sądzić, że niedobór miedzi zwiększa podatność na zapalenie wymienia (3). Zauważono znaczne zwiększenie stężenia cynku w surowicy krwi krów po wyleczeniu klinicznej postaci zapalenia wymienia. Nie towarzyszył temu jednak wzrost stężenia miedzi (42).

Choroby gruczołu mlekowego są związane z nasilonym stresem oksydacyjnym, a cynk i miedź odgrywają istotną rolę w procesach antyoksydacyjnych. Ich niedobór pogarsza funkcjonowanie układu immunologicznego (41, 63). Cynk uczestniczy ponadto w powstaw...

W żywieniu zwierząt dużą uwagę przywiązuje się do formy chemicznej tych dwóch pierwiastków. Podawanie owcom tlenku cynku (30 ppm) razem z cynkiem w formie białczanu (30 ppm) w większym stopniu ogranicza przyleganie bakterii do komórek nabłonkowych...