Duże zwierzęta
Zaburzenia gospodarki mineralnej w stadach bydła. Cz. II. Charakterystyczne i niecharakterystyczne objawy kliniczne niedoboru miedzi oraz fosforu
dr hab. Krzysztof Lutnicki
dr n. wet. Łukasz Kurek
lek. wet. Mirosław Prokopiuk1
dr n. wet. Tomasz Riha
W gospodarstwach wysokoprodukcyjnych coraz częściej występują choroby niedoborowe o przewlekłym lub podklinicznym przebiegu. Rozpoznanie i postępowanie lecznicze w tego typu przypadkach podejmowane jest często z dużym opóźnieniem, co znacznie utrudnia uzyskanie sukcesu terapeutycznego. Objawy kliniczne po dłuższym czasie od wystąpienia ich przyczyny nie są już tak dużym ułatwieniem w rozpoznaniu choroby, a często mogą nawet prowadzić do błędów w podejmowanym leczeniu. Celem niniejszej pracy jest określenie, czy typowe objawy niedoboru miedzi i fosforu (rozpoznawalne klinicznie) są patognomoniczne, czy zawsze znajdują potwierdzenie w badaniach laboratoryjnych i jaki jest procentowy odsetek prawidłowego rozpoznania w sytuacji gdy lekarz rozpoczyna postępowanie terapeutyczne po dłuższym czasie od pierwszych objawów choroby. Pierwsza część artykułu ukazała się w MW 2/2012.
Summary
Mineral metabolism disturbances in milk cow herds. Part 2. Characteristic and non characteristic symptoms of Cu and inorganic P deficiencies
In high milk production farms, subclinical or chronic mineral deficiencies are most common. Diagnosis and treatment are delayed, which may render the treatment ineffective. The clinical signs are not so clear and unambiguous and, accordingly, diagnosis is not so simple and often leads to errors in treatment.
Key words: milk cows, mineral metabolism disturbances
Wstęp
Profilaktyka stosowana szeroko w wielu gospodarstwach bydła mlecznego zmieniła obraz występujących w nich zaburzeń metabolicznych, w tym także objawów klinicznych. Ostre przypadki coraz częściej są zastępowane chorobami o podostrym, przewlekłym lub podklinicznym przebiegu, niejednokrotnie rozpoznawanymi przypadkowo w czasie rutynowych badań biochemicznych krwi, moczu albo mleka. Krowy uznawane za zdrowe w badaniu klinicznym okazują się zwierzętami zagrożonymi różnymi procesami chorobowymi. Prowadzi to w konsekwencji do skrócenia czasu ich życia, rodzenia słabszych, podatnych na choroby cieląt oraz zmniejszenia mleczności.
Profilaktyka ogólna stosowana w stadzie daje bardzo pozytywne efekty, ale jednocześnie może maskować występujące w nim problemy podkliniczne. Powoli rozwijające się objawy kliniczne bądź mniejsza produkcja mleka w czasie całej laktacji („no cóż, ta krowa ma tylko takie możliwości”) zwykle nie są tak niepokojące dla właściciela jak położenie się zwierzęcia z utratą apetytu i pragnienia oraz nagłym spadkiem mleczności. Skutkuje to późniejszym lub nieprawidłowym rozpoznawaniem chorób, nierzadko przypadkowo, przy okazji rutynowego przeglądu stada.
