Biznes i prawo
Ubój rytualny z weterynaryjnego punktu widzenia
dr n. wet. Marek Nowicki
Trybunał Konstytucyjny w listopadzie 2012 roku wydał wyrok orzekający, że rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2004 roku, na podstawie którego dokonywany był ubój bez ogłuszania, było sprzeczne z ustawą o ochronie zwierząt, a przez to z konstytucją. W lipcu 2013 roku projekt ustawy dopuszczającej ubój zwierząt bez ogłuszania, czyli tzw. ubój rytualny, nie został przyjęty przez Sejm. Konsekwencją tych wydarzeń jest zakaz uboju bez ogłuszania obowiązujący od 1 stycznia 2013 roku. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie rozstrzyga kwestii merytorycznych związanych z jakimkolwiek rodzajem uboju.
Summary
Ritual slaughter from veterinary point of view
Regarding to the verdict of the Constitutional Court ritual slaughter is not allowed in Poland because a decree that exempted religious slaughter for Jews and Muslims, is unconstitutional. Concerns about ritual slaughter focus on stress of restraining using certain devices, pain and distress during and after neck cutting, as well as prolonged times to loss of brain function. From veterinarians point of view important are scientific aspects of slaughter without prior stunning, in relation to animal welfare and food hygiene. According to welfare and out of respect for an animal as a sentient being, the practice of slaughtering animals without prior stunning is unacceptable under any circumstances. However, when derogation is allowed under legislation, minimum requirements shall be respected for the slaughter of animals without prior stunning.
Key words: meat hygiene, slaughter, welfare
Stwierdzono, że postępowanie wydającego rozporządzenie nie mieści się w zakresie delegacji ustawowej, czyli regulacja taka jest wbrew wytycznym do wydania rozporządzenia. Równocześnie rozpętała się publiczna dyskusja, w której pojawiały się różne argumenty zwolenników i przeciwników uboju rytualnego. Poruszano kwestie prawne, ekonomiczno-gospodarcze, religijne i humanitarne. Z weterynaryjnego punktu widzenia istotne są kwestie higieniczno-sanitarne oraz dobrostan zwierząt.
Historia uboju zwierząt ma kilka tysięcy lat i rozpoczyna się od uboju rytualnego. W starożytnym Egipcie zwierzęta poddawane ubojowi składano jako ofiary bogom. Zasady selekcji zwierząt były ściśle określone – zwierzęta czyste, których mięso można było spożywać, i nieczyste, których konsumpcja była zabroniona. Do nieczystych zaliczano m.in. świnie i niektóre gatunki ryb. Zakazem uboju objęte były także krowy, uznawane za zwierzęta poświęcone bogini Izis. Podobne zasady obowiązywały również w państwie fenickim i w Babilonie.