10/07/2018
dr n. wet. Kamila Glińska-Suchocka1
dr n. wet. Marcin Jankowski1
dr hab. Krzysztof Kubiak prof. nadzw.1
dr n. wet. Jolanta Spużak1
lek. wet. Pola Borusewicz1
lek. wet. Dominika Kubiak2
dr n. wet. Kamila Glińska-Suchocka
dr n. wet. Marcin Jankowski
dr hab. Krzysztof Kubiak prof. nadzw.
dr n. wet. Jolanta Spużak
lek. wet. Pola Borusewicz
lek. wet. Dominika Kubiak
Biopsja jest techniką diagnostyczną polegającą na przyżyciowym pobraniu materiału tkankowego (bioptatu) do badania mikroskopowego (histologicznego bądź cytologicznego), co umożliwia rozpoznanie zaburzeń w strukturze badanego narządu lub tkanki. W diagnostyce chorób wątroby analiza danych uzyskanych z wywiadu, badania klinicznego, badań laboratoryjnych krwi oraz USG jest w wielu przypadkach niewystarczająca do ustalenia ostatecznego rozpoznania. „Złotym standardem” pozwalającym na ocenę zmian w wątrobie oraz stopnia ich zaawansowania jest biopsja i badanie histopatologiczne pobranego wycinka (1, 2). Decyzja o wykonaniu biopsji wątroby opiera się na indywidualnej analizie jej ryzyka oraz przewidywanych korzyściach terapeutycznych u danego zwierzęcia.
SUMMARY
Liver biopsy in dogs and cats
The aim of a liver biopsy is to collect cellular material from a living animal for a cytological examination or a liver tissue sample for a histopathological examination. A liver biopsy serves to assess the structure of the liver as well as the type and degree of damage, including inflammatory lesions, fibrosis and the presence of neoplastic cells. The choice of a biopsy technique depends on the nature of the liver lesions and the clinical status of the animal.
Key words: dog, cat, fine-needle biopsy, core needle biopsy, liver
Wskazaniami do wykonania biopsji wątroby u psów i kotów są: powiększenie narządu (hepatomegalia) utrzymujące się przez dłuższy czas (kilka tygodni lub miesięcy) podwyższona aktywność enzymów wątrobowych, podejrzenie toksycznego uszkodzenia wątroby, marskości, chorób metabolicznych, chorób cholestatycznych oraz nowotworów (3, 4).
W praktyce zastosowanie mają dwa typy biopsji wątroby – biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) oraz biopsja gruboigłowa (inaczej oligobiopsja). Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa jest techniką z wyboru stosowaną w diagnostyce zmian nowotworowych. Wykazuje ona natomiast mniejszą czułość w diagnostyce cholestazy, stłuszczenia, spichrzania glikogenu oraz w zapaleniach wątroby. Lepszą techniką diagnostyczną jest biopsja gruboigłowa, gdyż umożliwia nie tylko rozpoznanie, ale również ocenę stopnia zaawansowania takich zmian jak zapalenie, włóknienie, stłuszczenie, przekrwienie oraz cholestaza (3).
Przeciwwskazania można podzielić na bezwzględne i względne. Do bezwzględnych należą: brak doświadczenia lekarza, małopłytkowość, zaburzenia krzepnięcia oraz zmiana położona zbyt głęboko lub przysłonięta przez inne narządy. Przeciwwskazania względne obejmują wodobrzusze, torbiele wątroby, zmiany guzowate pochodzenia naczyniowego oraz choroby, które leczymy chirurgicznie.
Jest to najstarsza technika. Po raz pierwszy przezskórną biopsję wątroby wykonano w Niemczech w 1883 r. i dotyczyła ona lewego płata wątroby. W celu przeprowadzenia biopsji zwierzę układa się na grzbiecie. Igłę biopsyjną wkłuwa się w połowie odległości pomiędzy wyrostkiem mieczykowatym mostka a lewym łukiem żebrowym, kierując ją w stronę lewego stawu barkowego. Wykonanie biopsji „na ślepo” nie wymaga specjalistycznego sprzętu. Potrzebna jest jedynie igła biopsyjna. Dużą wadą tej metody jest natomiast brak możliwości określenia lokalizacji narządu, miejsca wkłucia igły w wątrobę oraz usytuowania zmian w wątrobie, co często uniemożliwia pobranie bioptatu z odpowiedniego miejsca, a przez to prawidłową ocenę zmian (1).
Ryc. 1. Obraz USG. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa miąższu wątroby. Strzałką zaznaczono miejsce wprowadzenia igły.
