Duże zwierzęta
Wybrane choroby worków powietrznych koni
lek. wet. Natalia Siwińska1
lek. wet. Agnieszka Żak1
lek. wet. Malwina Słowikowska1
Katarzyna Łągiewka2
dr hab. Artur Niedźwiedź1
Worki powietrzne są unikatową strukturą anatomiczną występującą u zwierząt koniowatych. Ze względu na ich budowę, przypominającą ślepo zakończony worek, oraz różnorodność przebiegających w nich nerwów i naczyń są także przyczyną zaburzeń, często zagrażających życiu zwierzęcia. Wiele z nich powoduje choroby układu oddechowego, pokarmowego, nerwowego oraz zmiany behawioralne. Choroby worków powietrznych są powszechnie spotykane u koni w każdym wieku. Należą do nich m.in. bębnica, grzybica, ropniak oraz czerniak worków powietrznych. Nieswoistość ich objawów sprawia trudności w ustaleniu rozpoznania, a ze względu na lokalizację worków powietrznych leczenie jest utrudnione.
SUMMARY
Diseases of the guttural pouches
The guttural pouches are a unique anatomic structure found in solipeds. Due to their structure, resembling a dead-ending sack that contains diverse vessels and nerves, they are the cause of many, often life-threatening, pathologies. These pathologies cause diseases of the respiratory, digestive and nervous systems and behavioral changes. Guttural pouch diseases are common in horses of all ages. They include tympany, mycosis, empyema or melanosis of guttural pouch. The final diagnosis might be problematic because the symptoms are non-specific. Moreover, due to the location of guttural pouches, treatment is more complex.
Key words: guttural pouches, tympany, mycosis, empyema, melanosis
Budowa worków powietrznych
Worki powietrzne występują tylko u koniowatych. Z anatomicznego punktu widzenia są uwypukleniem dna trąbki słuchowej, która łączy ucho środkowe z gardłem (1). Znajdują się pomiędzy podstawą czaszki – skrzydłami I kręgu szyjnego – a ramieniem wstępującym żuchwy, dogrzbietowo od tchawicy i przełyku. Dojście do worków przy interwencji chirurgicznej nazywane jest trójkątem Viborga (ryc. 1). Stanowi on obszar ograniczony donosowo przez gałąź żuchwy, dobrzusznie przez żyłę językowo-twarzową (vena linguo-facialis) oraz doogonowo-dobrzusznie przez ścięgno mięśnia mostkowo-głowowego (musculus sternocephalicus) (2). Kształt worków determinowany jest przez wiele struktur, z którymi łączą się i sąsiadują, m.in. przez węzły chłonne. Oba worki nie mają połączenia ze sobą, stykają się jednak przyśrodkowo, oddzielone donosowo cienką warstwą tkanki, tworzącą przegrodę pośrodkową (1). Doogonowo odseparowane są przez dwa mięśnie – mięsień prosty dobrzuszny głowy (musculus rectus capitis ventralis) i mięsień długi głowy (musculus longus capitis). Kość gnykowa dzieli każdy z worków na dwie części – mniejszą boczną i większą przyśrodkową (1) (ryc. 2).