Niepłodność kotek może przebiegać z zaburzeniami cyklu, opisanymi w poprzednich częściach artykułu (MW 10/2017 i 2/2018), lub przy prawidłowym cyklu jajnikowym. W tej ostatniej sytuacji autorzy wyróżniają dwie grupy przyczyn – związane z brakiem odruchu tolerancji w obecności samca oraz występujące pomimo prawidłowych kopulacji z płodnym samcem. W pierwszej grupie problem najczęściej ma źródło w nieprawidłowościach związanych z organizacją krycia lub z wadami anatomicznymi układu rozrodczego. Druga grupa przyczyn obejmuje przypadki, gdy niemożliwe jest zapłodnienie (niedrożność albo nieprawidłowe środowisko macicy) bądź dochodzi do patologii ciąży. W tym artykule skupiono się na opisaniu niepłodności przebiegającej przy prawidłowym cyklu jajnikowym, przedstawiając krótki opis przyczyn, metod diagnostycznych oraz leczenia.

Wstęp

W poprzednich dwóch częściach artykułu opisano przypadki niepłodności przebiegające z zaburzeniami cyklu – jego permanentnym brakiem lub ciągłą estrogenizacją. W przypadku gdy cykl rujowy kotki jest prawidłowy, przyczyna niepłodności może leżeć w zaburzeniach kopulacji – gdy krycie nie następuje z powodu braku odruchu tolerancji lub jest nieefektywne, tj. nie prowadzi do zdeponowania plemników i(lub) owulacji. Jeśli niepłodność występuje pomimo prawidłowo przebiegającego cyklu jajnikowego i prawidłowych kopulacji z płodnym samcem, może być ona spowodowana niemożnością zapłodnienia albo utratą ciąży. Celem tej części artykułu jest przedstawienie możliwych przyczyn oraz omówienie postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w przypadku niepłodności kotek przy prawidłowym cyklu płciowym.

Zaburzenia aktu krycia

Niepowodzenie krycia może być spowodowane wieloma przyczynami leżącymi zarówno po stronie samicy, jak i samca. Dlatego w każdym przypadku, gdy próba krycia okazuje się nieudana, konieczne jest zbadanie nie tylko kotki, ale również kocura.

Przypadki braku odruchu tolerancji u samicy uwarunkowane są wieloma różnorodnymi czynnikami. Mogą one wynikać z zaburzeń odruchów płciowych lub z wad wrodzonych pochwy i sromu, uniemożliwiających kopulację. U kotek stwierdzono przypadki połączenia pochwy i prostnicy (w formie kloaki lub przetoki prostniczo-pochwowej) oraz niewykształcenia się (aplazji) dogłowowej części pochwy właściwej (cyt. za 11). U kotek, podobnie jak u suk, mogą występować również wrodzone zwężenia pochwy. Są to jednak w porównaniu z sukami przypadki rzadko diagnozowane. Wynika to prawdopodobnie z faktu, że niewielkie rozmiary pochwy uniemożliwiają jej palpację i niezwykle utrudniają przeprowadzenie badań waginoskopowych (2), wymagających posiadania kosztownego, precyzyjnego i delikatnego sprzętu endoskopowego, np. sialoendoskopu (21). Tak więc wydaje się, że sporadyczne rozpoznawanie tego typu wad wynika w większym stopniu z trudności diagnostycznych niż z rzeczywistej częstotliwości ich występowania.