Większość zaćm spotykanych u zwierząt w trakcie wstępnego badania okulistycznego wykazuje cechy charakterystyczne, pozwalające na ich klasyfikację i rokowanie odnośnie do dalszego rozwoju. Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest leczenie chirurgiczne. Złoty standard w chirurgii zaćmy u zwierząt stanowi fakoemulsyfikacja z aspiracją. Możliwie wczesne przeprowadzenie operacji stwarza szansę na optymalny efekt końcowy. Badanie kwalifikacyjne powinno wykluczyć współistnienie innych chorób oczu, których obecność może mieć wpływ na wynik leczenia. Do podstawowych czynników umożliwiających ograniczenie inwazyjności operacji należą doświadczenie i umiejętności techniczne operatora. Dostosowanie trybu pracy fakoemulsyfikatora do typu zaćmy (tryb ciągły, pulsacyjny lub tzw. burst mode) pozwala zmniejszyć śródoperacyjną ekspozycję tkanek oka na energię soniczną.

Zaćma spotykana jest u wszystkich ras psów oraz mieszańców w każdym wieku. Może występować jedno- lub częściej dwustronnie w dowolnym miejscu soczewki, co stanowi niezależne kryterium jej podziału. W oparciu o punkt początkowy rozwoju zaćmy w obrębie soczewki można określać jej prawdopodobne przyczyny i przewidywać ewentualny rozwój. Czas pojawienia się zaćmy ma u niektórych ras istotne znaczenie w jej klasyfikacji. Wczesne początki mogą niekiedy być cechą dziedziczną (8). Stopień zmętnienia soczewki stanowi kryterium w jednym z najbardziej naturalnych i podstawowych podziałów zaćmy. Wyróżniane są tu zaćmy: początkowa (ryc. 1), niedojrzała (ryc. 2 i 3a), dojrzała (jej zaawansowaną postacią jest zaćma z żółtobrązowym zabarwieniem, ryc. 4a) oraz zaćmy przejrzałe – typowa Morgagniego i zaćma przejrzała obkurczona (ryc. 5a). Ostatnia wiąże się z częściowym kolapsem soczewki i silnym pomarszczeniem torebki. Z technicznego punktu widzenia jest to zaćma trudna do usunięcia, gdyż pomarszczeniu torebki towarzyszy odkładanie się w niej złogów wapniowych (ryc. 5b). Zaćma pęczniejąca (ryc. 6a) powstaje często w przebiegu cukrzycy (9) i prowadzi do ciężkich powikłań (2). Klasyfikacja zaćmy ze względu na topografię zmętnień soczewki oraz czas i przyczynę powstawania stanowi przedmiot odrębnego opracowania.

Diagnostyka zaćmy i kwalifikacja operacyjna

Dla uzyskania optymalnych wyników leczenia niezbędne jest badanie kwalifikacyjne, oceniające przyczynę zaćmy, jej rodzaj oraz stopień rozwoju. W jego przebiegu należy wykluczyć współistnienie innych chorób oczu, których obecność mogłaby mieć wpływ...