Teoria Gestalt jest znana w filozofii jako jedna z teorii holistycznych. Psychologia widzenia będąca jej częścią postuluje, że percepcja obrazu przez człowieka jest procesem, który nie jest sumą poszczególnych elementów obserwowanego obiektu. Zasady Gestalt wykorzystywane w sztuce, zwłaszcza w grafice i malarstwie (element/tło, zamykanie, bliskość, podobieństwo, obszar wspólny, ciągłość i symetria), można również zastosować w diagnostyce obrazowej, a świadomość ich istnienia może pomóc studentom oraz lekarzom w nauce radiologii.

Wstęp

Radiologia jest dziedziną medycyny, w której łączy się zdolność percepcji obrazu z jego subiektywną interpretacją. Właśnie na etapie percepcji powstaje najwięcej błędów diagnostycznych, głównie z powodu fizjologicznej ułomności narządu wzroku, ale również dlatego, że człowiek a priori nie jest „maszyną” doskonałą (1). Człowiek postrzega otaczające go obrazy w szczególny sposób, z którego tak naprawdę nie zdajemy sobie sprawy. Mechanizmy percepcji obrazu są doskonale znane grafikom, którzy często mają za zadanie stworzyć symbole przykuwające naszą uwagę, na przykład w reklamie lub w projektowaniu logo. Świadomość istnienia tych mechanizmów oraz sposobu ich działania na mózg człowieka może pomóc zarówno lekarzom weterynarii, jak i studentom w zrozumieniu niektórych zasad działania naszej podświadomości w trakcie oceny obrazów diagnostycznych.

Gestalt

Percepcja (postrzeganie, obserwacja) to jedna z dziedzin epistemologii – obszernej dziedziny filozofii zajmującej się poznawaniem świata przez człowieka. Teorie epistemologiczne pojawiają się w wielu szkołach filozofii, poczynając od Platona, dla radiologa najbardziej interesująca jest jednak teoria Gestalt.

Gestalt w języku niemieckim oznacza kształt, postać, formę. Teoria Gestalt pojawiła się w Niemczech na początku XX wieku, pierwotnie jedynie jako teoria percepcji, a następnie rozwinęła się w nurt filozoficzny, który później został również wykorzystany w psychologii i psychoterapii. Twórcą jest niemiecki filozof F.S. Perls. Dla osób, które interesują się szeroko rozumianymi naukami humanistycznymi, Gestalt kojarzy się z aforyzmem „Całość to więcej niż suma jednostek”, będącym jedną z naczelnych zasad holizmu, czyli koncepcji, według której wszelkie zjawiska tworzą układy całościowe (2).

Zasady Gestalt można przywołać już na etapie przyjmowania pacjenta w gabinecie. Według powszechnie przyjętych kanonów lekarz powinien w pierwszych dwóch etapach zebrać wywiad i wykonać badanie kliniczne, a następnie, analizując każdy element, zdec...