W praktyce lekarsko-weterynaryjnej spotyka się zwierzęta, u których rozpoznanie przyczyny zaburzeń czynności jajników sprawia trudności. Ma to znaczenie zwłaszcza w stadach dużych zwierząt gospodarskich, gdyż powoduje straty ekonomiczne w hodowli. Celem niniejszej publikacji jest przybliżenie jednego z typów zmian chorobowych pojawiających się w komórkach jajników, niemożliwych do rozpoznania metodami badania klinicznego. Zmiany te, przebiegając w postaci przewlekłej, prowadzą do poważnego upośledzenia czynności gonady (obserwacje własne, w opracowaniu).

W praktyce przejawem prawidłowej czynności jajnika jest zachowanie fizjologicznego procesu oogenezy/folikulogenezy. W obrazie klinicznym wyraża się to zdolnością samicy do rozrodu, natomiast w badaniu mikroskopowym gonady obserwuje się prawidłową strukturę komórkową jajnika.

W skład budowy mikroskopowej jajników ssaków wchodzi struktura, której rola w procesach fizjologicznych i patologicznych zachodzących w gonadzie jest stosunkowo mało znana. Jest to sieć jajnika. W związku z tym celem niniejszej publikacji jest szersze przedstawienie dotychczas poznanych danych na temat funkcji i zmian patologicznych stwierdzanych w komórkach sieci jajnika. Do podjęcia tej tematyki skłoniły po pierwsze wyniki badań własnych jajników zwierząt z chorobami narządów rozrodczych, ze szczególnym uwzględnieniem zachowania się komórek sieci jajników, a po drugie bardzo skąpe informacje z tej dziedziny w dostępnej literaturze światowej.

Mimo że budowa morfologiczna sieci jajnika ssaków została dokładnie opisana (1, 2), ciągle niewiele wiadomo o czynności tych komórek. Byskov jako pierwszy sugerował, że komórki sieci jajnika mają wpływ na przebieg mejozy w jajniku (4, 5). Po wielu latach przyjęto, że komórki sieci jajnika odgrywają ważną rolę w regulacji mejozy w dojrzałych jajnikach. Uważa się także, że ulegają one różnicowaniu w komórki ziarniste pęcherzyków jajnikowych (cyt. za 3). To bardzo istotna informacja z uwagi na skutki uszkodzenia sieci jajnika dla zachowania jego prawidłowej funkcji. W dostępnej literaturze sporadycznie opisywany jest związek między występowaniem zmian patologicznych w sieci jajników a równoczesnym upośledzeniem czynności gonad (6, 7).

Zmiany patologiczne w sieci jajników – przegląd literatury

Zmiany chorobowe w sieci jajników, szczególnie w fazie początkowej, są trudne do rozpoznania w badaniu przyżyciowym. Wynika to z mikroskopowej wielkości tej struktury. Najczęściej notowane choroby sieci jajników to torbiele, które mogą rozwijać si...