Gronkowce należą do istotnych oportunistycznych patogenów zwierząt towarzyszących. W ostatnich latach coraz częściej notowane są zakażenia wywoływane przez szczepy Staphylococcus pseudintermedius oporne na metycylinę (methicillin-resistant Staphylococcus pseudintermedius, MRSP). Szczepy te występują głównie u psów, mogą być też izolowane od kotów. Bliskie oraz częste kontakty właścicieli lub lekarzy weterynarii ze zwierzętami stwarzają możliwość przenoszenia się gronkowców, w tym szczepów wielolekoopornych. Pierwsza część artykułu ukazała się w MW 6/2018. W drugiej części niniejszej publikacji przedstawiono możliwości leczenia zakażeń wywoływanych przez gronkowce u psów i kotów oraz zapobiegania im, ze szczególnym uwzględnieniem szczepów opornych na metycylinę.

Lekowrażliwość gronkowców i zalecenia terapeutyczne

Zakażenia wywoływane przez gronkowce wymagają podjęcia antybiotykoterapii, która powinna być zawsze stosowana według wskazań antybiogramu. Staphylococcus pseudintermedius oraz inne wrażliwe na metycylinę gatunki należące do tego rodzaju zwykle dobrze poddają się leczeniu przy użyciu powszechnie stosowanych antybiotyków i chemioterapeutyków (12, 27).

Oznaczanie lekowrażliwości gronkowców na klindamycynę powinno uwzględniać wykrywanie oporności typu MLSB (mechanizm oporności na makrolidy, linkozamidy oraz streptograminy B). Może ona mieć charakter konstytutywny (podlegający ekspresji stałej) lub indukcyjny (podlegający ekspresji regulowanej) (6). W przypadku wykrycia indukcyjnego mechanizmu oporności MLSB szczep należy uważać za oporny na klindamycynę. W takim przypadku nie powinno się stosować do leczenia makrolidów, linkozamidów ani streptogramin B.

Szczególnym wyzwaniem dla lekarzy jest zwalczanie zakażeń wywoływanych przez szczepy S. pseudintermedius oporne na metycylinę (methicillin-resistant Staphylococcus pseudintermedius, MRSP). Liczba antybiotyków skutecznych wobec większości szczepów MRSP jest bardzo ograniczona, leczenie należy więc zawsze prowadzić na podstawie wyników antybiogramu (31). Poziom oporności na preparaty przeciwdrobnoustrojowe jest różny u szczepów MRSP należących do różnych typów sekwencyjnych. Przykładowo, około 100% szczepów MRSP należących do typu sekwencyjnego 71 (sequence type, ST) wykazuje oporność na enrofloksacynę oraz gentamycynę, 70% jest opornych na sulfametoksazol z trimetoprymem oraz około 50% jest niewrażliwych na tetracyklinę i chloramfenikol (36). Natomiast prawie wszystkie szczepy należące do ST258 wykazują oporność na sulfametoksazol z trimetoprymem oraz tetracyklinę, około 10% jest opornych na gentamycynę i chloramfenikol oraz około 5% na enrofloksacynę (36). Oporność gronkowców na tetracykliny jest uwarunkowana obecnością różnych genów tet. U S. pseudintermedius najczęściej występują geny tetM oraz tetK. Obecność genu tetK warunkuje oporność na tetracyklinę, ale gronkowce pozostają wrażliwe na minocyklinę. Natomiast gen tetM warunkuje oporność na wszystkie tetracykliny, w tym również na minocyklinę. Dlatego w antybiogramie dla gronkowców warto uwzględnić również wrażliwość na ten ostatni antybiotyk (17, 34).