Leukopenia u psów i kotów w praktyce weterynaryjnej

U wyżłów weimarskich, dobermanów i rottweilerów opisane zostały zaburzenia funkcji neutrofilów związane z osłabieniem aktywności bakteriobójczej i nieodpowiednim wytwarzaniem wolnych rodników (11).

Zespół Chediaka–Higashiego u kotów

U kotów perskich opisano zaburzenie charakteryzujące się – poza leukopenią – zwiększoną podatnością na zakażenia i tendencją do krwotoków. W cytoplazmie granulocytów stwierdzano dużą liczbę ziarnistości. Neutrofile chorych zwierząt wykazywały zmniejszoną aktywność fagocytarną i bakteriobójczą. Charakterystyczne jest, że w przebiegu tego zaburzenia u kotów występują skłonności do krwawień.

Szeroko rozpowszechnione w medycynie weterynaryjnej glikokortykosteroidy często wywołują bezwzględną eozynopenię wskutek nasilonej apoptozy tych krwinek. Także endogenne glikokortykosteroidy mogą wpływać na spadek wartości bezwzględnych eozynofilów. Jednakże ze względu na to, że ich liczba jest fizjologicznie dość niska (u zdrowych zwierząt może wynosić zero), określenie eozynopenii może być trudne.

Limfopenia, która często jest stwierdzana u zwierząt w czasie leczenia z zastosowaniem glikokortykosteroidów i po jego zakończeniu, występuje również w przebiegu ciężkich uogólnionych zakażeń bakteryjnych, jest także powszechnym efektem podawania leków immunosupresyjnych (16). Zaburzenia w morfologii limfocytów, na przykład fragmentacja i rozpad jąder komórkowych, występowanie dużej liczby ziarnistości, wzrost udziału cytoplazmy i zmieniony stosunek jądra do cytoplazmy, w wielu przypadkach powinny być czynnikiem skłaniającym do wnikliwej analizy pozostałych wyników badań laboratoryjnych. Pojawienie się we krwi obwodowej komórek niedojrzałych poszczególnych linii komórkowych może świadczyć o rozwijających się zaburzeniach w szpiku kostnym, co prowadzi z reguły do rozwoju nieefektywnej hematopoezy, na przykład w przebiegu zakażenia FeLV u kotów (4, 9) (ryc. 6-8).

Podsumowanie

Leukopenia u psów i kotów jest stanem bardzo niepokojącym. W przypadku jej wystąpienia zachodzi konieczność wnikliwej analizy komórek w rozmazach krwi obwodowej, zarówno pod kątem ich morfologii, jak i oceny parazytologicznej wybarwionych rozmazów. Szczególnie u kotów lekarz weterynarii prowadzący danego pacjenta powinien wiedzieć, jak długo trwa leukopenia, czy występuje ona cyklicznie, czy przez określony dłuższy czas. Niezwykle istotna, zarówno u psów, jak i u kotów, jest informacja o stosowaniu glikokortykosteroidów, ponieważ są one odpowiedzialne za ten stan. U psów po leczeniu erlichiozy typowa jest okresowa leukopenia związana ze spadkiem bezwzględnej liczby granulocytów i limfocytów. Każdy przypadek leukopenii z obecnością niedojrzałych komórek układu białokrwinkowego jest wskazaniem do rozważenia oceny cytologicznej szpiku kostnego. Należy zauważyć, że w przypadku leukopenii zachodzi konieczność wykonania badań biochemicznych krwi w zależności od stanu klinicznego zwierzęcia i decyzji lekarza prowadzącego.

Podziękowania

Autorki dziękują firmie GOBZIN Vetlaboratoria sp. z o.o. z Bydgoszczy za udostępnienie wyników badań morfologicznych zamieszczonych w niniejszym artykule.