Przedstawiciele ras krótkoczaszkowych cierpią z powodu wielu chorób okulistycznych, między innymi złego ustawienia powiek, dwurzędowości rzęs, rzęs ektopowych, trichiasis, czyli wchodzenia włosów na przykład z powiek lub mięska łzowego do worka spojówkowego, i barwnikowego zapalenia rogówki. Właściwe rozpoznanie i leczenie umożliwia poprawę komfortu życia oraz uniknięcie utraty wzroku lub nawet gałki ocznej.

Gałka oczna u ras brachycefalicznych jest płytko osadzona w oczodole. Dodatkowo mamy do czynienia z oczodołem otwartym – brak jest dla niej rusztowania kostnego. Znaczna większość populacji ras krótkoczaszkowych ma także zbyt duże szpary powiekowe. Są to czynniki predysponujące do wypadnięcia gałki ocznej oraz szeregu innych zaburzeń wpływających na stan gałki ocznej i występowanie chorób narządu wzroku (1, 3).

Do okulistycznych problemów związanych z powiekami należy zaliczyć zbyt dużą szparę powiekową (macroblepharon), entropium – bardzo często dotyczące tylko kąta przyśrodkowego oka, ektropium, dwurzędowość rzęs oraz występowanie rzęs ektopowych – przebijających się przez powiekę i wychodzących od strony spojówki. Ustawienie powiek ma bezpośredni wpływ na stan worka spojówkowego. Powieki powinny być tak ustawione, aby na całej ich długości widoczny był brzeg powiekowy oraz by dotykał on gałki ocznej. Powieki zamykają się od kąta bocznego do przyśrodkowego – ruch ten jest widoczny dopiero wtedy, gdy obserwujemy powieki w zwolnionym tempie. Podczas mrugania złuszczone komórki, zanieczyszczenia i nadmiar łez przesuwane są do kąta przyśrodkowego. Tam znajdują się punkty łzowe – dolny i górny. W ten sposób następuje usunięcie nadmiaru łez i zanieczyszczeń z worka spojówkowego. Pracę powiek można porównać do wycieraczek samochodowych. Kiedy bezpośrednio stykają się one z szybą, oczyszczają ją, zbierając wodę. W przeciwnym wypadku, kiedy nie mają kontaktu bezpośredniego, nie zbierają wody i nie oczyszczają szyby. Tak samo jest z powiekami. Przy prawidłowym ustawieniu nie ma kłopotu z oczyszczaniem worka spojówkowego. W przypadku złego ustawienia powiek przepływ łez jest zaburzony i mogą one zalegać w worku spojówkowym.

Eliminacja łez odbywa się w 75% przez odpływ kanalikiem nosowo-łzowym i w 25% przez parowanie (4). U ras krótkoczaszkowych kanalik nosowo-łzowy jest kręty i często grawitacja oraz praca powiek nie są wystarczające do eliminacji łez tą drogą. Z drugiej strony duża szpara powiekowa znacząco zwiększa powierzchnię, z której parują łzy. Z tego względu podane wyżej proporcje niekoniecznie sprawdzają się u brachycefalików.