Z klinicznego punktu widzenia hemostaza jest to utrzymanie równowagi pomiędzy krwawieniem a zablokowaniem przez skrzep prawidłowego przepływu krwi. Proces hemostazy dzieli się na pierwotny i wtórny. Ma to znaczenie w dalszej diagnostyce klinicznej. W samym procesie hemostazy udział biorą: układ naczyniowy, płytki krwi (PLT), czynniki krzepnięcia, procesy fibrynolizy oraz czynnik von Willebranda (vWF).

Hemostaza pierwotna

Z uwagi na procesy związane z powstawaniem czopu płytkowego trombocytopenia, trombopatia czy choroba von Willebranda (vWD) są uznawane za zaburzenia hemostazy pierwotnej. W przypadku trombocytopenii spodziewamy się krwawienia przy liczbie płytek 40 000/µl lub niższej. Ustalenie liczby płytek jest szczególnie istotne i może być wykonane na licznych urządzeniach POC (point-of-care), które pozwalają na szybkie otrzymanie wyniku. Należy jednak pamiętać o tym, że najbardziej wiarygodnym badaniem są ręczny rozmaz i ocena płytek. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku niskiej liczby płytek oznaczonej maszynowo. Dzięki ocenie mikroskopowej można szybko wykluczyć na przykład zlepy płytek. Oczywiście w przypadku pacjenta z silnym krwawieniem istotne jest szybkie oszacowanie liczby płytek. Tutaj zastosowanie znajduje wzór:

średnia liczba płytek z 10 pól × 15 000 = szacunkowa liczba płytek/µl

W przypadku choroby von Willebranda należy pamiętać, że jest ona częsta u psów, nie ma natomiast większego znaczenia u kotów. Objawia się najczęściej średnio nasilonymi krwotokami, ale jest to zależne od typu choroby (I, II, III). Typ I zazwyczaj wiąże się z łagodnymi objawami, a w typie II i III obserwuje się na ogół objawy ciężkie. Do choroby von Willebranda predysponowane są wyżły niemieckie (krótkowłose oraz szorstkowłose). W przypadku tych ras najczęstszy jest typ II. Typ III oraz I występują u wielu ras psów.

Skuteczna hemostaza pierwotna zależy od prawidłowego działania i struktury naczyń krwionośnych, liczby sprawnych płytek oraz obecności czynnika von Willebranda (vWF). Ten zestaw gwarantuje powstanie czopu płytkowego i skuteczne tamowanie krwawienia w małych naczyniach. Jest to jednak niewystarczające w przypadku naczyń, w których ciśnienie krwi jest wyższe. Hemostaza wtórna dotyczy właśnie takich sytuacji, gdy konieczne jest uzyskanie „korka” mogącego wytrzymać ciśnienie panujące w naczyniach. Ma ona na celu utworzenie skrzepu.

Zaburzenia pierwotne najczęściej spotykane są u osobników w młodym wieku. Cięższe zaburzenia krzepnięcia pojawiają się w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia. Zaburzenia umiarkowane mogą ujawnić się dopiero po zabiegu, urazie bądź w wyniku inte...